Juan Eduardo Panadero Cuartero (coord.) Aurora Lozano Montero ...

28PROGRAMACIÓNAs actividades propostas nos apartados Aplica o teu coñecemento (páxina 46), e Resolve o problema (páxina47) permiten o desenvolvemento desta competencia, que fai posible o uso dos coñecementos adquiridos para resolverdistintos tipos de problemas, algúns dos cales poden formularse na vida das persoas.Na actividade Ti decides (páxina 49), exponse un problema que está directamente relacionado coa concienciaciónsobre a relación entre o ser humano e o contorno natural en que vive, neste caso sobre a necesidade de reducir acontaminación acústica e a derivada do exceso de iluminación artificial.Tratamento da información e competencia dixitalO desenvolvemento da habilidade de buscar, obter, procesar e comunicar información, para transformala en coñecemento,é o fundamento desta competencia. Ao longo desta unidade incídese unha e outra vez en que a recepciónde información, a súa integración e a elaboración de respostas axeitadas é imprescindible para o mantemento davida dos organismos. Por outra parte, o acceso á información e a súa transmisión en distintos soportes unha vez tratadada maneira máis axeitada é un elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse.Os apartados Comproba como é o ollo dun insecto (páxina 37) e Comproba como é o sistema nervioso dosvertebrados (páxina 38) ofrecen, respectivamente, información gráfica sobre a estrutura do ollo dos insectos esobre as diferenzas máis importantes que existen entre os encéfalos dos principais grupos de vertebrados. A análisedas imaxes e a identificación desas diferenzas contribúe a desenvolver esta competencia nos alumnos.As actividades Recoñécelo? e Que falta? (páxina 48) requiren o uso de linguaxes específicas básicas (textual, icónica,visual e gráfica) e das súas pautas de decodificación e transferencia, así como a aplicación dos diferentes tiposde información, as súas fontes, as súas posibilidades e a súa localización, en distintas situacións e contextos.A actividade Lapis e rato (páxina 44) inclúe os enderezos dalgunhas páxinas web sobre as funcións de relaciónestudadas nesta unidade. Esta actividade diríxese ao desenvolvemento da competencia dixital, estimulando o manexode estratexias para identificar e resolver problemas de hardware e de software e aproveitar e analizar criticamentea información proporcionada.Competencia social e cidadáComo unha parte fundamental desta competencia están as habilidades sociais que permiten saber que os conflitosde valores e intereses forman parte da convivencia, permiten tamén resolvelos con actitude construtiva e tomar decisiónscon autonomía. A dimensión ética da competencia social e cidadá entraña ser consciente dos valores do contorno,avalialos e reconstruílos afectiva e racionalmente para crear progresivamente un sistema de valores propio ecomportarse en coherencia con eles ao afrontar unha decisión ou un conflito. O coñecemento da capacidade de relaciónco medio que teñen en maior ou menor medida todos os seres vivos pode servir para sentar as bases da necesidadedo respecto do medio natural e do medio en que se desenvolven as persoas.A actividade Ti decides (páxina 49) intenta desenvolver a conciencia sobre a problemática ambiental e achegaideas para paliar a incidencia do ser humano sobre o medio natural.Competencia cultural e artísticaUn dos aspectos que inclúe esta competencia é o de poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividadepara expresarse mediante códigos artísticos. Algunhas das imaxes (debuxos, fotografías) que forman parteda unidade poden contribuír ao desenvolvemento desta competencia.A actividade Sabíalo? (páxina 42) pode contribuír ao desenvolvemento desta competencia, xa que propón que aimportancia do xogo na relación non está só limitada á especie humana, senón que forma parte das actividades querealizan os individuos máis novos de moitas especies de animais, como unha pauta de conduta necesaria para adquiriroutras capacidades.O apartado A ciencia explícanos o mundo (páxina 49) dá pautas do que significa ter conciencia da evolución dopensamento, até o punto de que unha nova forma de analizar as relacións entre individuos de diferentes especiespode dar lugar ao nacemento dunha nova póla da ciencia, como é a etoloxía, ademais de supoñer unha fonte de imaxesestéticas e fomentar unha actitude de aprecio da creatividade.Competencia para aprender a aprenderAprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendode maneira cada vez máis eficaz e autónoma segundo os propios obxectivos e necesidades. Esta unidadepode contribuír a adquirir conciencia das propias capacidades e do proceso e as estratexias necesarias para desenvolvelas,así como do que pode facer un só, e do que se pode facer con axuda doutras persoas ou recursos. Algúnsdos conceptos tratados nesta unidade, en relación coas ferramentas básicas do traballo científico, están directamenteconectados con esta competencia. As actividades Mira… (páxina 33), Compara exterorreceptores e inte-