PROGRAMACIÓN29rorreceptores (páxina 34), Comproba como actúan os órganos responsables da relación (páxina 34),Comproba como é un nervio (páxina 35), Sabíalo? (páxina 36), Comproba como é o ollo dun insecto (páxina37), Comproba como é o sistema nervioso dos vertebrados (páxina 38) permiten introducir novas ideas e conceptossobre a base doutros coñecementos previos e facilitarlles aos alumnos e ás alumnas as estratexias para desenvolvero seu propio proceso de aprendizaxe.As actividades Onde está o mentireiro?, Non caias na trampa!, Que falta? e Recoñécelo? (páxina 48) sonactividades que desenvolven habilidades precisas no proceso de obtención da información, individualmente ou deforma cooperativa e, moi especialmente, para transformala en coñecemento propio, mediante a relación e a integraciónda nova información. Esta fora adquirida cos coñecementos previos e coa propia experiencia persoal esabendo ademais aplicar os novos coñecementos e capacidades en situacións semellantes e en contextos diferentes.Autonomía e iniciativa persoalÁ adquisición desta competencia contribúen en gran medida as actividades prácticas e aquelas en que se requirea busca de información para atopar unha solución a un problema exposto en relación co estudado na unidade.A responsabilidade, o coñecemento que teñen os alumnos e as alumnas de si mesmos, o amor propio, a creatividade,a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular os posibles riscos e de afrontar os problemas,así como a capacidade de demorar a necesidade de satisfacción inmediata, de aprender dos erros e deasumir riscos son valores e actitudes persoais de cuxa interacción resulta a consecución desta competencia. Domesmo xeito, a capacidade de elixir con criterio propio, de imaxinar proxectos, e de levar adiante as accións necesariaspara desenvolver as opcións e plans persoais son algúns dos puntos esenciais para o seu axeitado desenvolvemento.A actividade Mira… (páxina 33) relaciónase directamente coa competancia da autonomía e iniciativa persoal, aopermitir que os alumnos emitan as súas opinións e preconceptos sobre algúns dos conceptos e ideas que son oobxecto da unidade.A actividade Pensa en como se desprazan algúns animais de corpo brando (páxina 40) permite achegar informaciónpara que os alumnos deduzan, en aplicación dos coñecementos adquiridos, a necesidade dunhas estruturasque sirvan de apoio para que se poida desprazar o corpo dos animais de corpo brando dos que trata a actividade,como son os anélidos.O apartado Comproba como voan os insectos (páxina 41) ofrece a información necesaria para que os alumnoselaboren a súa propia idea de como o movemento muscular asociado co deseño das pezas do exoesqueleto dosinsectos permite o elevado ritmo de movemento das ás destes animais.Recursos didácticosMateriais• Láminas e murais de anatomía do sistema nervioso.• Modelos anatómicos (corpo humano clásico).Libros• ATTENBOROUGH, D. La vida a prueba. Plaza y Janés.• BYLES, M. Experimentamos con los sentidos. Edelvives.• CHINERY, M. Guía práctica ilustrada para los amantes de la naturaleza. Editorial Blume.• COLVIN, L. Enciclopedia de la naturaleza. Ediciones Susaeta.• GOLDSTEIN, B. Sensación y percepción. Editorial Paraninfo.• GUELL, I. El cerebro al descubierto. Editorial Kairós.• KAHLE, W. Sistema nervioso y órganos de los sentidos. Edciones Omega.• MAIER, R. Comportamiento animal: un enfoque evolutivo y ecológico. McGraw-Hill.• MILLER, J. El cuerpo humano. Editorial Montena.• PARKER, S. Atlas visual del cuerpo humano. Editorial Bruño.• RAYNER, C. Atlas del cuerpo y de la mente. Ediciones Folio.• ROS J. Comportamiento animal. Prensa Científica.• SLATER, P. El comportamiento animal. Cambridge University Press.• TAIZ, L. Fisiología vegetal. Universitat Jaume I.
30PROGRAMACIÓN• TAYLOR, B. Las migraciones de los animales. Ediciones SM.• THIBODEAU, G.A. e PATTON, K. T. Estructura y función del cuerpo humano. Elsevier.• WELLS, M. Animales inferiores. Ediciones. Guadarrama.Revistas• Muy interesante.• Mente y Cerebro.• Conocer.• Newton.• Investigación y Ciencia.• National Geographic.• Mundo científico.• Ciencia & Vida.• Alambique.Software• Gran enciclopedia del cuerpo humano. Discovery Channel.• Enciclopedia multimedia Encarta. Microsoft.• Enciclopedia universal Micronet DVD.InternetCentro nacional de información e comunicación educativa (CNICE)http://recursos.cnice.mec.es/biosfera/alumno/2ESO/Funcseres/contenidos.htmOfrece unha gran variedade de recursos con actividades sobre as funcións dos seres vivos.Centro nacional de información e comunicación educativa (CNICE)http://www.cnice.mec.es/pamc/pamc_2000/2000_cuerpo_humano_interactivo/Aplicación que realiza un percorrido polo esqueleto humano, os sentidos e o aparato excretor, ofrecendo ademais unbanco de actividades arredor destes contidos.ABCdatoshttp://www.abcdatos.com/tutoriales/tutorial/l8832.htmlTitorial La relación en plantas y animales, obtido a partir do CNICE do MEC.Educatecahttp://www.educateca.com/Interesante páxina que inclúe ligazóns a informes de diferentes recursos.IES La Rábida. Huelva. Lourdes Luengohttp://www.arrakis.es/~lluengo/endocrino.htmlPáxina elaborada pola profesora Lourdes Luengo do IES La Rábida que contén información sobre o sistema endócrinohumano.Natureza educativahttp://www.natureduca.com/anat_indice_funcrelac.php#inicioPáxina con información completa sobre as funcións de relación.