Juan Eduardo Panadero Cuartero (coord.) Aurora Lozano Montero ...

44PROGRAMACIÓNtribúen ao desenvolvemento desta competencia. A utilización destas imaxes como fonte de enriquecemento e gozorequire poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade ao percibir e enriquecerse con diferentesrealidades do mundo da arte e da cultura.Competencia para aprender a aprenderAs actividades Comproba... e Compara... tratan de adaptar os principios ou teorías xerais ás condicións particularesdo seu contorno e capacitan aos alumnos e alumnas para describir novas observacións, ordenalas, agrupalas,clasificalas, identificar semellanzas e diferenzas, planificalas, etcétera.Actividades como Pensa (páxina 76), Observa e experimenta (páxina 85), Exercita a túa memoria, Aplica oteu coñecemento (páxina 86) e Resolve o problema (páxina 87) permiten ser consciente do que se sabe e do queé necesario aprender. Ao mesmo tempo, implican a curiosidade de formularse preguntas, identificar e manexar adiversidade de respostas posibles diante dunha mesma situación ou problema utilizando diversas estratexias emetodoloxías que permitan afrontar a toma de decisións, racional e criticamente, coa información dispoñible.Onde está a mentireiro?, Non caias na trampa!, Que falta? e Recoñécelo? (páxina 88) son actividades quedesenvolven habilidades para obter información –xa sexa individualmente ou en colaboración– e, moi especialmente,para transformala en coñecemento propio, relacionando e integrando a nova información cos coñecementos previose coa propia experiencia persoal e sabendo aplicar os novos coñecementos e capacidades en situacións semellantese contextos diversos.Autonomía e iniciativa persoalAs actividades Comproba..., Compara... e Observa e experimenta (páxina 85) permiten desenvolver a capacidadede elixir con criterio propio, de imaxinar proxectos e de levar adiante as accións necesarias para desenvolver asopcións e plans persoais. Supón poder transformar as ideas en accións; é dicir, propoñerse obxectivos e planificar elevar a cabo proxectos. Require, polo tanto, poder reelaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscarsolucións e levalas á práctica.A actividade Mira... (páxina 71) expón ao inicio da unidade un conxunto de interrogantes que pretenden estimulara iniciativa persoal encamiñada á busca de información. Permite explorar as distintas opcións, de xeito que poidanelixir de maneira autónoma a opción máis axeitada.Recursos didácticosMateriais• Microscopio, lupa binocular e material xeral de microscopía.• Caderno de campo e materiais necesarios para a observación e estudo dos animais, as plantas, os fungos e osmicroorganismos do solo (prismáticos, cámara fotográfica, etc.).• Coleccións de diapositivas e murais da fauna e flora típicas dos diferentes ecosistemas.• Papel cuadriculado, lapis e regra para construír gráficas.• Táboas de datos sobre poboacións de maruxiñas e pulgóns.Libros• ATTENBOROUGH, D. e col. Planeta vivo. Editorial Plaza y Janés-Tusquets-Museu de la Ciència.• AYENSU, V. V. e col. Los ritmos de la vida. Editorial debate.• BRITISH MUSEUM (Natural History). Las cadenas naturales. Ediciones Akal.• BRITISH MUSEUM (Natural History). La naturaleza trabaja. Ediciones Akal.• BURGER, B. Hogar sin química. Editorial Integral.• BURNIE, D. Naturaleza en tus manos. Editorial Plaza y Janés-Tusquets-Museu de la Ciència.• CARMEN, L. Investigando el bosque. Editorial Teide.• CHINERY. Guía ilustrada para los amantes de la naturaleza. Editorial Blume.• COLVIN, L. e col. Enciclopedia de la Naturaleza. Susaeta Ediciones.• DORDA, J. e col. Cuaderno de campo. Guía para observar la naturaleza en la Península Ibérica. Editado por Cruz RojaEspañola.• GARCÍA, M. A. Atlas de Ecología. Editorial Edibook.• HARE, T. Enciclopedia de ecología. Ediciones SM.• HARE, T. Mundos Naturales. Editorial Blume.• JAVNA J. 50 cosas que los niños pueden hacer para salvar la Tierra. Emecé• LOVELOCK, J. Gaia. Una ciencia para curar el planeta. Editorial Integral.• LINCOLN, R. J. e col. Diccionario de ecología, evolución y taxonomía. Editorial Fondo de Cultura Económica.• MORGAN, S. Ecología y medio ambiente. Editorial Debate.• PARKER, S. Dime cómo funciona la Naturaleza. Editorial Larousse.• RICO, M. Educación ambiental. Editorial Cincel.