Juan Eduardo Panadero Cuartero (coord.) Aurora Lozano Montero ...

84PROGRAMACIÓNd.1) Describe os efectos que producen as variacións de temperatura nalgúns corpos: os cambios de estado e adilatación.d.2) Interpreta gráficas que permiten describir os cambios de estado que se producen cando se quenta un recipientecon xeo.e.1) Coñece as diferentes formas de propagación da calor e cal é o medio de transmisión en cada caso.f.1) Deseña experiencias que permiten comprobar se un material é bo ou mal condutor da calor e diferenciar entremateriais condutores e illantes.g.1) Describe o funcionamento da máquina de vapor e do motor de gasolina de catro tempos.g.2) Valora a importancia da máquina de vapor como elemento desencadeante da primeira revolución industriale do motor de combustión interna como elemento desencadeante da segunda revolución industrial e valoraas fondas transformacións que causaron ambos descubrimentos nos sistemas de traballo e na estrutura dasociedade.Orientacións metodolóxicasAo longo desta unidade preséntase o mesmo problema en varias ocasións e é que algúns termos teñen un significadofísico preciso que non sempre se axusta ao sentido que ten na linguaxe coloquial. Isto acontece co conceptode calor e coa diferenza entre calor e temperatura. Convén, xa que logo, poñer de manifesto as ideas previas queteñen os nosos alumnos e alumnas sobre estas cuestións e, a partir delas, establecer pontes e conexións que nospermitan aloxar correctamente nos seus esquemas conceptuais os conceptos físicos que aparecen nesta unidade,co obxectivo de favorecer a súa comprensión e memorización, de maneira que poidan utilizalos máis tarde para aresolución de problemas da vida cotiá.A actividade Compara dúas formas de incrementar a enerxía interna dun corpo (páxina 201) pretende resaltaro feito de que se pode incrementar a axitación interna das partículas dun corpo e, polo tanto, a súa temperatura,de distintas formas, como por exemplo, subministrando calor ou mediante o rozamento e a fricción.Na actividade Comproba como podes inflar un globo sen ter que soprar (páxina 202) realízase unha sinxelaexperiencia para demostrar que os gases tamén se dilatan pola calor. Preténdese que os alumnos e alumnas reflexionensobre como pequenos cambios de temperatura dos corpos poden ser claramente observables: unha botellafría non presenta ningunha diferenza dunha botella quente, non se ve o aire do seu interior, pero podemos apreciara dilatación do aire con axuda dun pequeno globo.Na actividade Compara a gradación das escala Celsius e a escala Fahrenheit (páxina 203) estúdase unhaaplicación práctica da dilatación: o termómetro e as diferentes escalas graduadas de temperatura (a de Celsius e ade Fahrenheit; omitiuse a de Kelvin).A actividade Pensa... (páxina 203) introduce os alumnos e alumnas na utilización do método científico, co obxectivode que realicen experiencias e investigacións que lles permitan medir e obter datos, construír e usar táboas egráficos, recoñecer causa-efecto e formular hipóteses que poñan de manifesto os cambios de estado que teñen lugarao quentar un recipiente con xeo.Na actividade Comproba como podes indagar se un material é bo condutor da calor (páxina 204) explícanseas diferenzas entre condutores e illantes da calor, feito que pode servir para explicar as utilidades que poden teros illantes na confección de pezas de abrigo e na construción.Os debuxos e esquemas da páxina 205 ilustran as distintas formas de propagación da calor e nas páxinas 206-207ilústranse os esquemas dunha máquina de vapor e dun motor de gasolina de catro tempos, que facilitan a comprensióndo seu funcionamento.Por último, a actividade Observa e experimenta (páxina 209) pretende que os alumnos e alumnas constrúan undestilador de auga con utensilios caseiros, que funciona con enerxía solar, e presten atención aos diferentes cambiosde estado que teñen lugar durante o proceso de destilación de auga.Orientacións para adquirir as competencias básicasCompetencia en comunicación lingüísticaA actividade Mira... (páxina 199) suxire no inicio da unidade un conxunto de interrogantes sobre a natureza da calore as súas aplicacións e a diferenza entre calor e temperatura, que suscitan un debate no cal se debe estimular odesenvolvemento da capacidade de ler, escoitar, analizar e ter en conta opinións distintas á propia con sensibilidadee espírito crítico; de expresar axeitadamente –en fondo e forma– as propias ideas e emocións, e de aceptar erealizar críticas con espírito construtivo.