PROGRAMACIÓN71lizar, racionalmente e de modo eficiente, as ferramentas multimedia que ofrece internet.Competencia social e cidadáNesta unidade esta competencia desenvólvese fundamentalmente mediante a valoración das achegas da xeoloxía,uso e aplicacións das rochas, á nosa forma de vida. Entre as habilidades desta competencia tamén destaca a actitudecrítica e rigor intelectual, respectando a realidade dos datos e das observacións, aínda que contradigan as hipótesespropias. Valoración crítica das mensaxes publicitarias relacionadas co consumo. A actividade Ti decides(páxina 173), encamiñada a evitar a alteración dos monumentos, pretende desenvolver a conciéncia sobre o valordos edificios emblemáticos e monumentos, e mostrar así un sentimento de cidadanía global.Competencia cultural e artísticaEsta competencia supón coñecer, comprender, apreciar e valorar criticamente diferentes manifestacións culturais eartísticas. Incorpora o coñecemento básico dos principais recursos das diferentes linguaxes artísticas, así como dasobras máis salientadas do patrimonio nacional. O conxunto de destrezas que configuran esta competencia refírensetanto á habilidade para apreciar e gozar coas rochas utilizadas ao longo da historia da humanidade como materiaisartísticos, como a aquelas relacionadas co emprego destes recursos naturais na expresión artística para a construciónde monumentos e esculturas. Así mesmo, require poñer en funcionamento as actitudes de rexeitamento polasprácticas coleccionistas daquelas rochas que poidan ocasionar un grave expolio de patrimonio cultural tanto da propiacomunidade, como doutras comunidades.Competencia para aprender a aprenderOs conceptos tratados nesta unidade trabállanse especificamente mediante actividades de diversos tipos:Comproba que as rochas están en constante transformación (páxina 166) trata de adaptar os principios xeraisás condicións particulares do seu contorno e capacitar os alumnos e alumnas para novas observacións, ordenalas,agrupalas, clasificalas, identificar semellanzas e diferenzas, etcétera.As actividades Observa e experimenta (páxina 169), Exercita a túa memoria (páxina 170), Aplica o teu coñecemento(páxina 170) e Resolve o problema (páxina 171) permiten ser conscientes do que se sabe e do que énecesario aprender.As actividades Pensa, Onde está o mentireiro?, Non caias na trampa!, Que falta? e Recoñécelo? (páxina172) son actividades que desenvolven habilidades para obter información –xa sexa individualmente ou en colaboración–e, moi en especial, para transformala en coñecemento propio, relacionando e integrando a nova informacióncos coñecementos previos e coa propia experiencia persoal e sabendo aplicar os novos coñecementos e capacidadesen situacións parecidas e contextos diversos.Autonomía e iniciativa persoalÁ adquisición desta competencia –transformar as ideas en accións– contribúe en gran medida a actividade Observae experimenta (páxina 169). Permite desenvolver a capacidade de elixir con criterio propio, de imaxinar proxectose de levar adiante as accións necesarias para desenvolver as opcións e plans persoais. Require, polo tanto, poderreelaborar as formulacións previas e elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas á práctica. A organización, programacióne realización de excursións e itinerarios xeolóxicos e as visitas a museos e casas das Ciencias poden contribuír,de igual maneira, a desenvolver esta capacidade.A actividade Mira… (páxina 161) expón ao inicio da unidade un conxunto de interrogantes que pretenden estimulara iniciativa persoal encamiñada á busca de información. Permite explorar as distintas opcións, de xeito que poidanelixir de forma autónoma a opción máis axeitada.Recursos didácticosMateriais• Colección de mostras de rochas magmáticas e metamórficas.• Colección de diapositivas ou fotografías de rochas magmáticas e metamórficas.• Material de campo xeitado para recoller rochas.• Microscopio petrográfico.• Mostras de preparacións de láminas de rochas.• Diapositivas e fotografías de paisaxes peninsulares.Libros• AGUEDA, J., e col. Geología. Rueda.• BUSBEY, A e col. Rocas y fósiles. Editorial Planeta.• COENRAADS, R. Rocas y fósiles. Libros Cúpula.• DAPPLES, E. Geología básica en ciencias e ingeniería. Ediciones Omega.
72PROGRAMACIÓN• DURAN, H. e col. Atlas de Geología. Editorial Edibook.• ELSON, D. La Tierra. Ediciones del Prado.• FARNDON, J. La Tierra en tus manos. Museo de las Ciencias. Fundación La Caixa. Plaza & Janés. Tusquets.• FLORISTÁN, A. España, país de contrastes geográficos naturales. Editorial Síntesis.• FONT, M. Atlas de Geología. Ediciones Jover.• FOUCAULT, A. e RAOULT, J. F. Diccionario de geología. Masson.• GRIBBIN, J. La Tierra en movimiento. Salvat Editores.• LABERT, D. Guía Cambridge de la Tierra. Editorial Edaf.• LEGORBURU, P. e BARRUTIA, G. Ciencias naturales. Ediciones SM.• MELÉNDEZ, B. e FUSTER, M. Geología. Ediciones Paraninfo.• SCHUMANN, W. Manual para coleccionistas de Rocas y Minerales. Ediciones Omega.• STRAHLER, A. N. Geografía física. Ediciones Omega.• TARBUCK E. J. e LUTGENS, F. K. Ciencias de la Tierra. Una introducción a la geología física. Editorial Prentice Hall.• VARIOS. Cómo funciona la naturaleza. Editorial Debate.• VARIOS. Diccionario visual Altea de la Tierra. Editorial Santillana.• VARIOS. El gran libro de consulta. Editorial El País-Altea.• VARIOS. Guía de minerales y rocas. Editorial Grijalbo.• VARIOS. Rocas y fósiles. Editorial Planeta.• VARIOS. Diccionario ilustrado de la Geología. Editorial Everest.• WICANDER, R. e MONROE, J. Fundamentos de geología. Thomson editores.Revistas mensuais• Muy interesante.• Conocer.• Newton.• Investigación y Ciencia.• Enseñanza de las Ciencias de la Tierra (AEPECT).• National Geographic.Software• Geología. Enciclopedia temática CD-Rom. Editorial Lafer.• Geode. Ciencias de la Tierra. Introducción a la geología física. Editorial Prentice Hall.Vídeos• Enciclopedia Británica Educacional. Serie: Ciencias de la Tierra.• Minerales y rocas. Producido por Encyclopedia brittanica. Áncora.• Rocas que forman la superficie de la Tierra. MEC• TVE-IBM. Serie El planeta milagroso.• TVE-IBM. Serie Planeta Tierra.InternetNatural Resources Canadahttp:// agc.bio.ns.ca/GEONT é un centro virtual de recursos para quen enseña xeoloxía en secundaria: experiencias, material pedagóxico,actividades na aula, etcétera.James Madison Universityhttp:// www.jmu.edu/geologyPáxina do Departamento de Xeoloxía e Ciencias Ambientais da James Madison University. Inclúe un museo de mineraiscon coleccións de todo o mundo.The Tarbuck & Lutgens Serieshttp:// www.prenhall.com/tarbuckRecursos para a aprendizaxe en Ciencias da Terra. Comprende exercicios de revisión sobre minerais, lecturas recomendadase referencias a outras páxinas.The Geological Societyhttp:// www.geolsoc.org.ukRecursos para a aprendizaxe en Ciencias da Terra. Comprende diversos apartados, como o estudo dos fósiles, otempo xeolóxico, rochas e minerais, etcétera.