Juan Eduardo Panadero Cuartero (coord.) Aurora Lozano Montero ...

42PROGRAMACIÓNNa actividade Comproba onde van parar as biomoléculas e os bioelementos que compoñen as célulasdos organismos cando morren (páxina 82) salienta o papel desempeñado polos organismos descompoñedorescomo elementos básicos da reciclaxe da materia e establécese a comparación entre o fluxo unidireccional da enerxíaque procede do Sol, absórbese na fotosíntese e consómese pola respiración durante o transcurso da vida, e osciclos que experimentan os bioelementos que compoñen os nutrientes que, ao ser recursos limitados, deben reciclarseunha e outra vez.A actividade Observa e experimenta (páxina 85) achéganos un pouco máis á complexidade que supón o estudodos ecosistemas. Proponse un problema que suscite a formulación de hipóteses que tenten explicar que as interconexiónsentre as cadeas tróficas son, polo xeral, tan complexas, que debemos pensar máis nun organismo determinadocomo parte dunha rede trófica, que como un chanzo illado pertencente a unha cadea linear. O problema dasmaruxiñas e dos pulgóns pon de manifesto que nun ecosistema existen mecanismos de autorregulación que manteñeno equilibrio entre o número de produtores, consumidores e descompoñedores. Aínda que o número de individuosde cada poboación flutúa entre un máximo e un mínimo, o termo medio pódese considerar un valor constante.Na actividade A Ciencia explícanos o mundo (páxina 89) fálase das bacterias como un grupo de organismos queten unha influencia maior que a dos seres humanos canto á capacidade de modificación do medio.Orientacións para adquirir as competencias básicasCompetencia en comunicación lingüísticaA actividade Mira... (páxina 71) expón ao inicio da unidade un conxunto de interrogantes sobre diversos fenómenosrelacionados coa dinámica dos ecosistemas, como a actividade dos recicladores, a autorregulación dos ecosistemas,as relacións depredador-presa ou o fenómeno de bioacumulación dun tóxico ambiental, que suscitan un debate enque se debe estimular o desenvolvemento da capacidade de ler, escoitar, analizar e ter en conta opinións distintasá propia con sensibilidade e espírito crítico; de expresar axeitadamente –en fondo e forma– as propias ideas e emociónse de aceptar e realizar críticas con espírito construtivo.As actividades da unidade inclúen gran variedade de cuestións que estimulan as habilidades para representarsementalmente, interpretar e comprender a realidade do tránsito da enerxía nos ecosistemas, e organizar e autorregularo coñecemento e a acción dotándoos de coherencia. Ao mesmo tempo, desenvólvense destrezas lingüísticasao definir conceptos, identificar conceptos mal clasificados, redactar respostas breves, clasificar como verdadeiroou falso, etcétera.A actividade de Lapis e rato (páxina 84) ofrece información para visitar distintas páxinas web sobre a dinámica dosecosistemas que permiten comprender e utilizar diferentes recursos lingüísticos, así como aprender a escribir textossinxelos en diferentes linguas e a utilizar ditas linguas en contextos comunicativos de uso cotián.A descrición dos principais conceptos ao longo da unidade móstrase en recadros e, xunto coa actividade Resumee ordena as túas ideas (páxina 84), pretenden estruturar o coñecemento dos nosos alumnos e alumnas sobrediversos fenómenos relacionados co estudo da estrutura e función do ecosistema, a natureza do biótopo e da biocenose,as relacións que se dan entre os distintos tipos de factores bióticos e abióticos, as cadeas e redes tróficas,o fluxo unidireccional da enerxía e a reciclaxe da materia, e fomentar neles a habilidade para extraer a informaciónesencial tras a lectura da unidade.O texto científico da actividade A Ciencia explícanos o mundo (páxina 89), xunto coa cuestión que se expón aofinal, está enfocado a desenvolver a comprensión lectora. A bibliografía que se mostra en Libros que te podenaxudar (páxina 89) é unha mostra de libros de divulgación da Ciencia para mozos que pretende estimular o pracerpola lectura para que os nosos alumnos e alumnas gocen lendo e expresándose de forma oral e escrita.Competencia matemáticaEsta competencia cobra realidade e sentido na medida que os elementos e razoamentos matemáticos básicos sonutilizados no estudo dos ecosistemas para se afrontar e dar explicación a aquelas situacións que o precisan:• Análise e identificación dos factores bióticos e abióticos que inflúen no ecosistema.• Interpretación de gráficas que permiten deducir o punto óptimo, a marxe de tolerancia e os límites de toleranciadun factor abiótico.• Identificación das relacións alimentarias que se establecen nun ecosistema e representación das cadeas e redestróficas mediante diagramas de frechas.• Representación do fluxo de enerxía dun ecosistema mediante gráficas e pirámides de fluxo de enerxía