verbatim report of constituency public hearings ... - ConstitutionNet

tumefikia wa mwisho katika horodha, alikuwa ni Ali Taabu Asaa, ambaye alizungumza. Kwa hivyo, tungependa kumuita Yusuf
Hassan kama yuko. Yuko? Sasa mzee, watu ni wengi, kwa hivyo, dakika zako zitakuwa ni tatu tu, uzungumze kwa haraka
haraka.
Yusuf Hassan: Jina langu ni Yusuf Hassan. Nimetoka katika mtaa wa Mishogoroni, ambaye ninawakilisha kama chairman
wa pale. Na ufungu wangu mkubwa ni juu ya ardi. Naona swala la ardhi, Katiba haiwezi kuingia bila ardhi. Ardhi ndio swala
kubwa katika Kenya yetu hii. Tunataka wafikirie sana mambo ya ardhi, maanake tumepata taabu kuangaishwa na wageni,
ambao hatujui walitoka wapi. Ikiwa mimi ni mwananchi wa hapa, na muzaliwa wa hapa, sina ardhi, mtu ametoka sijui dunia ya
wapi, yeye ana ardhi, na sisi watu wa hapa hatuna ardhi. Ndio maana swala la Majimbo ni lazima liweko. Maana sisi wenyeji
wa hapa, tunadharauliwa sana. Tunaambiwa tungojee maembe. Hii mambo, swala la kuwa sisi watu wa hapa tumezaliwa, na
bado tunaangaishwa na wageni. Hii Katiba iangalie sana kwa line la u-squatter. Sisi sio wale wanyama wanaoitwa “chura”,
maanake, they have no places – hawana makao. Sisi ni watu ambao tumezaliwa hapa, mufikirie sana swala la ardhi. Hatutaki
ardhi irudishwe kwa watu wetu wote hapa nchini. Tunataka sisi wenyeji wa hapa, ardhi zetu zitolewe katika mikono ya wageni.
Zirudishwe kwetu wenyewe.
La pili ni elimu kwa watoto wadogo: naona wakati nilipokuwa mdogo, nilisoma kuanzia shule ya pakitani, mpaka tukaenda
shule la hewa. Tulikuwa tunasoma vizuri sana, na pesa zilikuwa, sio kama hizi siku hizi ukimpeleka mtoto, taabu sana. Watoto
wanaranda randa, hawana elimu. Hawasomeshwi. Hakuna nursery, hakuna namna ya kuwasomesha watoto. Kwa hivyo,
tunataka watoto wasome bure, na warudishiwe maziwa yao kama tulivyokuwa tukinywa, sisi wazee.
Swala la chakula: chakula kiangaliwe, maanake, chakula siku hizi zimepandishwa bei. Hata masikini hawawezi kujimudu.
Tunataka swala la chakula liangaliwe. Food control, maanake, tunaona katika board ya upande wa chakula, ina taabu sana.
Mara huyu anapandisha kile, na huyu anapandisha vingine. Hili swala la chakula liangaliwe. Lakini sio kupandisha “kiolela”.
Iangaliwe katika sherika ya Katiba. Vyakula vyangaliwe vizuri Bwana Commissioner.
Swala la upande wa prisons – jela: tumeona haki …………………………. (inaudible), wanateswa sana. Hawana ……….
na vyakula vimewekwa kama ……………………… (inaudible) tumepewa uhuru, na ni lazima tuhutumie uhuru wetu. Watu
ambao wamewekwa kule, sio wanyama, ni wanadamau. Na hili swala la wa-prison, ni lazima liangaikiwe na lishugulikiwe,
maanake, tuko katika Kenya uhuru. NI lazima wale walio fungwa – wafungwa waangaliwe vizuri afya yao. Sio kuchukua
wafungwa, na mara tunasikia wafungwa wengine wananyongwa. Kwa njia gani? Hau kuna kinyume gani? Kuna njama gani
ya watu wanapelekwa, na huku tunasikia watu wameuwawa katika ma-jela. Twataka kujua kwa nini wanauliwa namna hii.
Hili ndilo swala ambalo linasikitiza sana. Vyakula pia hawapewi, vyakula ki-sawa sawa. Hata wengine wanakuwa ni swala
lingine, ambalo lina aibu pia. Mtu apati chakula mpaka anajitoa yeye mwenyewe kuwa kama………. hivyo ndivyo ni aibu.
Tunataka tuangalie upande wa chakula katika prisons – yaani jela. Jela iangaliwe kwa ……….. (inaudible) kwa wafungwa.
Waangalie sana mambo ya jela.
59