mazowsze

literowo-cyfrowe położenia osady na mapie. Indeks zatem wskazuje, z którą miejscowością
dzisiejszą zidentyfikowano miejscowość z X V I w. — jeżeli nazwa obecna
nie jest podana, znaczy to, że jest identyczna z dawną.
Ponieważ lokalizację przeprowadzono na podstawie map z X V III/X IX w., utożsamienie
w indeksie osady szesnastowiecznej z dzisiejszą nie oznacza, że dawna miejscowość została
zlokalizowana w dzisiejszym centrum osiedla lub choćby w jego obrębie. Indeks bowiem nie
odróżnia osad znajdujących się niezmiennie w jednym miejscu od tych, które między początkiem
X IX w. a naszymi czasami zmieniły swoje położenie. Chodzi tutaj o przesunięcie osady
z miejsca, którego dzisiaj nie zajmuje inna osada, na miejsce, które w X V I w. było niezasiedlone.
Jeżeli jednak osada, która istniała w X V I w., została w XIX-XX w. przeniesiona, ale
na jej miejscu poprzednim (tj. poświadczonym na mapach z X V III/ X IX w.) istnieje teraz
nowa osada, o innej nazwie, to indeks wiąże miejscowość szesnastowieczną z jej następcą
na dawnym miejscu. Tego rodzaju przykładem była przytoczona wyżej lokalizacja Podskarbic
Małych w miejscu obecnego Tadzinka. Tutaj podajemy dalsze przykłady: Paski
Rykacze w powiecie zambrowskim zlokalizowano (zgodnie z mapą Kwatermistrzostwa)
na skraju dzisiejszego Laskowca Nowego, w indeksie więc występuje zestawienie: Easki
Rykacze, Laskowiec Nowy. Wieś Grabie w powiecie grójeckim znajdowała się do początku
X X w. tam, gdzie obecnie jest wieś Dąbrówka, czyli w odległości około 2,5 km od dzisiejszej
osady Grabie; w indeksie zidentyfikowaliśmy Grabie z Dąbrówką.
Jeżeli na obszarze dzisiejszej miejscowości zlokalizowaliśmy oddzielnie więcej niż
jedną miejscowość szesnastowieczną, to w indeksie przy każdym z odpowiednich haseł
podaliśmy nazwę dzisiejszej osady z dodatkiem: „część” ; jeśli znamy nazwę tej części
(dzielnicy), dopisaliśmy ją. Na przykład Biejkowo, Bikowek — część; Mokotowo, Warszawa
— Mokotów.
Przykłady sytuacji odwrotnej są bardzo rzadkie, tutaj przytaczamy jeden z nich:
Radwankowo w ziemi czerskiej, wieś królewska, mająca wójtostwo w posiadaniu szlacheckim
oraz kościół parafialny z uposażeniem plebańskim, dzieliła się na dwie części.
W X IX w. części te stały się osobnymi wsiami, istniejącymi do dzisiaj jako Radwanków
Królewski i Radwanków Szlachecki. Obie te nazwy podaliśmy w indeksie jako odpowiednik
wsi szesnastowiecznej.
Nazwy dawnych miejscowości, które mają na naszej mapie lokalizację pewną (tzn. opartą
na mapach z X V I II/X IX w.), ale dzisiaj już nie istnieją, zostały opatrzone w indeksie
krzyżykiem. Zgodnie z wyżej już podaną zasadą, dotyczy to tylko takich wypadków,
kiedy dawna miejscowość została zlokalizowana na miejscu obecnie niezasiedlonym. Ogółem
oznaczyliśmy 141 takich osad.
Nazwy miejscowości zlokalizowanych na mapie w przybliżeniu zostały w indeksie
oznaczone gwiazdką. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do zgrupowań dwóch lub
więcej znaków na mapie, ponieważ wyjaśnia, czy i które osady ze zgrupowanych mają lokalizację
pewną. Ściśle biorąc — tylko jedna osada ze zgrupowania może mieć lokalizację pewną,
a pozostałe — co najwyżej pewną identyfikację. Gwiazdka w indeksie przy nazwach wsi,
które występują na mapie pojedynczo, oznacza albo identyfikację hipotetyczną (wtedy jest
podana nazwa dzisiejsza jako różna od dawnej), albo lokalizację przybliżoną.
Zgrupowaniu znaków na mapie odpowiada w indeksie następujący układ: przyjęta
na mapie nazwa stanowi w indeksie hasło główne, po którym jest umieszczony znak równania,
a za nim w kolejności alfabetycznej nazwy poszczególnych miejscowości. Na przykład Wądołki
Borowe = Wądołki Borowe (Wądołki Wierzch Prądnika — część), Wądołki Kałęczyno*,
Wądołki Kopki* (wsie z powiatu zambrowskiego). Przykład ten zarazem wskazuje, że dwie
osady zlokalizowane w różnych ale sąsiednich miejscach, mogą mieć wspólną nazwę; w tym
wypadku nazwa Wądołki Wierzch Prądnika obejmuje wymienione Wądołki Borowe oraz
występujące osobno Wądołki Buczki.
Jak już wyżej podaliśmy, nazwą zgrupowania jest jedna z nazw indywidualnych albo
wspólny człon tych nazw. Wspólny człon przyjmowaliśmy za nazwę całego zgrupowania
wtedy, kiedy albo wszystkie osady oznaczone w zgrupowaniu mają lokalizację przybliżoną,
albo więcej niż jedna osada ma lokalizację pewną, a zarazem brak w pobliżu innych miejsco­
70
http://rcin.org.pl