PrzeglÄ daj publikację

liwoœci¹ jest okreœlenie ,,s³ów kluczy’’ i zdefiniowanie
tematu dyskusji. Takie æwiczenia mog¹
byæ stosowane ju¿w pocz¹tkowej fazie nauki,
aby zapewniæ ucz¹cemu siê swego rodzaju
immersjê jêzykow¹. Niektóre æwiczenia produkcyjne
mog¹ wynikaæ z parafrazy cudzej wypowiedzi.
Parafraza mo¿e byæ wprowadzona
przez struktury modalne typu: wydaje mi się że,
jeśli dobrze zrozumiałem to, jak wynika z twojej
wypowiedzi ... itp. Równolegle mo¿emy uwra¿-
liwiæ ucz¹cych siê na funkcje fatyczn¹ i metajêzykow¹
obecn¹ w modus i w dictum jêzyka
ojczystego i obcego.
Uczniowie zwykle doceniaj¹ æwiczenia
zapo¿yczone z case study, gdy¿przerywaj¹ one
rutynê i umo¿liwiaj¹ wprowadzenie elementów
ludycznych. Sytuacje negocjacji mog¹ byæ skrajnie
urozmaicone, zaczynaj¹c od rozmowy kierowcy
z policjantem, koñcz¹c na symulacji sto³u
negocjacji politycznych. Inn¹ mo¿liwoœci¹,
o du¿ych walorach praktycznych, jest symulacja
rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawc¹. Nie
trzeba chyba precyzowaæ, ¿e C.V. w jêzykach
obcych stanowi¹ ju¿fragment rzeczywistoœci
zawodowej, szczególnie widoczny w przypadku
wysoce kwalifikowanych specjalistów (knowledge
workers).
Przyk³ady æwiczeñ technik negocjacji
mo¿emy znaleŸæ w dowolnym podrêczniku z tej
dziedziny. Mo¿na dodaæ, ¿e godne polecenia s¹
podrêczniki zredagowane w jêzyku, który nauczamy,
gdy¿oferuj¹ inwentarz form najczêœciej
u¿ywanych i w pewnym stopniu stanowi¹ ilustracjê
obowi¹zuj¹cych norm i zwyczajów, które
przybli¿aj¹ kolejny cel, a mianowicie kompetencjê
miêdzykulturow¹.
Ö Komunikacja
międzykulturowa
Szeroka problematyka kontaktów miêdzykulturowych
(cross-cultures contacts) jest kolejnym
punktem zbie¿nym miêdzy dydaktyk¹
jêzyków a naukami o komunikacji. Œwiat pozornie
coraz bardziej ujednolicony i zglobalizowany
nie przestaje zaskakiwaæ sytuacjami wynikaj¹cymi
z nietolerancji, niezrozumienia b¹dŸ ksenofobii,
czy wrêcz trybalizmu. Masowe nauczanie
jêzyków obcych powinno przyczyniæ siê
w jakimœ stopniu do wykszta³cenia postaw mog¹cych
sprawnie funkcjonowaæ w œwiecie niestabilnym,
rozregulowanym lecz otwartym.
Podejœcie tradycyjne podkreœla³o rolê
kultury w nauce/nauczaniu jêzyków. Zwykle
punktem wyjœcia by³a literatura lub niektóre
aspekty semiologii ¿ycia codziennego. Nowsze
ujêcia podkreœlaj¹ rolê czynników dynamicznych
w danej kulturze (Krzemiñska, 1992).
W obecnym kontekœcie, wiadomoœci na temat
kultury danego obszaru jêzykowego czêsto mog¹
byæ niewystarczaj¹ce lub redundantne. Jako
przyk³ad mo¿na podaæ miliony ludzi, ucz¹cych
siê jêzyka angielskiego, bez przejawiania szczególnej
fascynacji kultur¹ amerykañsk¹, brytyjsk¹
czy australijsk¹. Równie¿rozmowa np.
w Buenos Aires miêdzy Polakiem a Argentyñczykiem,
prowadzona w jêzyku angielskim, nie
musi przechodziæ przez filtr kultury brytyjskiej.
Jak zauwa¿y³ Gauthier (Gauthier, 1994)
w ka¿dym akcie komunikacji dochodzi do konfrontacji
zupe³nie odmiennych doœwiadczeñ.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku kontaktów
miêdzykulturowych lub miêdzyetnicznych.
Nie podwa¿aj¹c tradycyjnego znaczenia
informacji kulturowej, czyli takich elementów
jak literatura, sztuka, historia, obyczaje czy kuchnia,
wydaje siê, ¿e równie istotne jest postrzeganie
kultury jako spectrum odzwierciedlaj¹cego
i filtruj¹cego zachowania komunikacyjne.
Pracuj¹c z dokumentami literackimi lub
filmowymi mo¿emy staraæ siê przeœledziæ np.
ró¿nice dotycz¹ce roli kontekstu w konstruowaniu
i odbiorze wypowiedzi. Opracowania z zakresu
komunikacji miêdzykulturowej oferuj¹
stosowne intrumenty (np. Zuber, 1999). Klasyczne
ju¿dziœ prace Edwarda T. Halla umo¿-
liwi³y wyró¿nienie kultur s³abo skontekstualizowanych
(low-context cultures) i kultur silnie
skontekstualizowanych (high-context cultures).
U¿ytecznoœæ glottodydaktyczna jest oczywista.
S¹dzê, ¿e praca z dokumentami filmowymi mo-
¿e byæ szczególnie owocna, gdy¿ w³aœnie ten
rodzaj przekazu, nie trac¹c swojej podatnoœci
na segmentacjê, oferuje ca³e bogactwo zachowañ
komunikacyjnych, takich jak ró¿nice w postrzeganiu
czasu, lub rytualizacja niektórych zachowañ.
Innym interesuj¹cym problemem jest
postawa wobec zjawisk spo³ecznych wzbudzaj¹cych
polemikê lub wrêcz strach, takich jak imigracja,
przestêpczoœæ, narkomania itp. Oczywiœ-
8