PrzeglÄ daj publikacjÄ
PrzeglÄ daj publikacjÄ
PrzeglÄ daj publikacjÄ
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ardziej elementarnych ludzkich potrzeb. Nikt<br />
nie mo¿e obiecaæ nauczycielowi, ¿e, je¿eli bêdzie<br />
pracowa³ nad swoim warsztatem metodycznym<br />
i znajomoœci¹ jêzyka, to z dnia na dzieñ<br />
zacznie lepiej zarabiaæ i dostanie lepsze wyposa¿enie<br />
pracowni jêzykowej. W sprawach reformy<br />
oœwiaty trzeba byæ realist¹. Mo¿e to jednak<br />
oznaczaæ – i podkreœla to autorka omawianej<br />
pozycji – ¿e bêdzie mu siê zwyczajnie lepiej<br />
i efektywniej pracowaæ; ¿e bêdzie móg³ czerpaæ<br />
z nauczania jêzyka obcego prawdziw¹ satysfakcjê;<br />
¿e przemyœlana, celowo podejmowana praca<br />
nad w³asnym rozwojem mo¿e znacznie u³atwiæ<br />
¿ycie zawodowe nauczyciela i przywróciæ<br />
mu entuzjazm. Szukaj¹c potwierdzenia tak postawionej<br />
tezy, Wysocka przytacza i analizuje<br />
wyniki badañkwestionariuszowych.<br />
Samoocena opisuje badanie, któremu<br />
poddano 30 nauczycieli jêzyka angielskiego.<br />
Ka¿dy z nich posiada³ stopieñmagistra filologii<br />
angielskiej i co najmniej oœmioletni sta¿ pedagogiczny.<br />
Przedmiotem analizy by³y zmiany<br />
w podejœciu do poszczególnych zagadnieñdydaktycznych,<br />
zachodz¹ce w trakcie kariery zawodowej<br />
poszczególnych nauczycieli, jak równie¿<br />
zdolnoœæ badanych do refleksji nad w³asnym<br />
warsztatem metodycznym i rozwojem<br />
umiejêtnoœci jêzykowych. Badania potwierdzi-<br />
³y, przede wszystkim, opisany przez Wysock¹<br />
w pierwszych rozdzia³ach ksi¹¿ki kryzys i ogrom<br />
frustracji, na jakie jest nara¿ony nauczyciel jêzyka<br />
obcego. Badani skar¿yli siê na znikome<br />
wsparcie ze strony dyrekcji szko³y, zazdroœæ nauczycieli<br />
innych przedmiotów, którzy traktuj¹<br />
anglistów jako swoist¹ arystokracjê szkoln¹,<br />
a tak¿e na nieistniej¹c¹ praktycznie lub wysoce<br />
niezadowalaj¹c¹ wspó³pracê z rodzicami. Podkreœlali<br />
te¿, ¿e niewystarczaj¹ce przygotowanie<br />
metodyczne, jakie otrzymali w czasie studiów,<br />
skaza³o ich na dochodzenie do zawodowych<br />
umiejêtnoœci metod¹ prób i b³êdów. Dodatkowe<br />
problemy, wymieniane przez ankietowanych,<br />
to zmêczenie fizyczne i psychiczne oraz<br />
niskie zarobki, które zmuszaj¹ do szukania dodatkowych<br />
zajêæ i, w konsekwencji, nie pozostawiaj¹<br />
czasu na pracê nad sob¹.<br />
Jak wiêc wygl¹da, bêd¹ca przedmiotem<br />
zainteresowania autorki, zawodowa i jêzykowa<br />
samorealizacja? Sami nauczyciele swoj¹ pracê<br />
nad jêzykiem docelowym po ukoñczeniu studiów<br />
okreœlaj¹ jako sporadyczn¹. S¹ to w wiêkszoœci<br />
przypadków okazjonalne kontakty z anglojêzycznym<br />
filmem i pras¹ czy towarzyskie<br />
spotkania z native speakerem. Podobnie przedstawia<br />
siê rozwijanie umiejêtnoœci zawodowych<br />
– 8 osób z ankietowanych 30 nigdy nie bra³o<br />
udzia³u w ¿adnym kursie metodycznym; 14<br />
osób nie czyta metodycznych periodyków,<br />
a 3 osoby wziê³y udzia³ w seminariach poœwiêconych<br />
metodzie komunikacyjnej.<br />
Tak wiêc, wyniki uzyskane przez Wysock¹<br />
wydaj¹ siê zaskakuj¹ce: frustracja – co autorka<br />
przewidzia³a przed rozpoczêciem badañ<br />
– ogromna i, mimo to, potrzeba pracy nad sob¹<br />
– ograniczona. Odpowiedzi¹ s¹ tu prawdopodobnie<br />
wysokie oceny, jakie badani nauczyciele wystawiaj¹<br />
sobie jako dydaktykom (chocia¿ prawie<br />
po³owa uwa¿a siê za nauczycieli z powo³ania,<br />
7 z 8 ankietowanych, którzy przyznali, ¿e nigdy<br />
nie brali udzia³u w kursie metodycznym, nie<br />
widzi w tym nic z³ego) oraz u¿ytkownikom jêzyka<br />
docelowego (26 osób ocenia swoj¹ znajomoœæ<br />
tego jêzyka jako bardzo dobr¹, 4 – jako dobr¹,<br />
mimo ¿e, o czym ju¿ by³a mowa, ¿aden z 30<br />
ankietowanych nie pracuje nad rozwojem umiejêtnoœci<br />
jêzykowych w sposób systematyczny!).<br />
Czy, wobec tego, teza o zwi¹zku miêdzy<br />
frustracj¹zawodow¹agotowoœci¹dopracynad<br />
sob¹ jest b³êdna? Otó¿ nie. Kluczem do rozwi¹zania<br />
tego, pozornie nierozwi¹zywalnego problemu<br />
jest w³aœnie – samoocena. Tylko ona mo¿e uchroniæ<br />
nauczyciela przed bezpodstawnym samozadowoleniem<br />
i sk³oniæ do refleksji nad w³asnym<br />
stylem pracy dydaktycznej i poziomem znajomoœci<br />
jêzyka, którego uczy. Pomoc¹ w takiej autorefleksji<br />
jest zestaw pytañ, opracowany przez Wysock¹<br />
na podstawie przeprowadzonych badañ. Samoocena<br />
nauczycieli języków obcych zawiera te<br />
pytania w formie aneksu. W podsumowaniu swojej<br />
pracy, autorka poleca te pytania wszystkim<br />
nauczycielom jako niezbêdne narzêdzie kontroli<br />
rozwoju zawodowego. Jako autorka niniejszej recenzji<br />
równie¿ je polecam, zachêcaj¹c dodatkowo<br />
do wnikliwego przestudiowania samej ksi¹¿ki,<br />
gdy¿ ta – ze wzglêdów omówionych wy¿ej – dobitnie<br />
uœwiadamia nam, nauczycielom, jak bardzo<br />
taka samoocena jest nam potrzebna. A dodatkow¹<br />
zachêt¹ do lektury niech stanie siê fakt,<br />
¿e omawiana publikacja, mimo i¿ napisana z naukowego<br />
punktu widzenia nie odpycha pseudonaukowym<br />
¿argonem, jest przejrzysta i zrozumia³a.<br />
(listopad 1999)<br />
119
Change language