PrzeglÄ daj publikację

1. obowi¹zuje hierarchia: zaimek – rzeczownik
z rodzajnikiem okreœlonym – rzeczownik z rodzajnikiem
nieokreœlonym lub bez rodzajnika;
2. dla rzeczowników obowi¹zuje kolejnoœæ
NDA (Nominativ, Dativ, Akkusativ),a dla zaimków
NAD (Nominativ, Akkusativ, Dativ);
3. czyste przypadki poprzedzaj¹ wyra¿enia
przyimkowe;
4. okoliczniki nale¿y ulokowaæ po zaimkach
obok siebie lub przeplataj¹c z dope³nieniami
wed³ug wzoru TKML. Rozszyfrowuj¹c otrzymujemy:
T – temporal (okolicznik czasu),K – kausal,
konzessiv, konditional (okolicznik przyczyny,
przyzwolenia,warunku),M – modal (okolicznik
sposobu) i L – lokal (okolicznik miejsca). Drobne
zmiany nie powoduj¹ tu na szczêœcie jakiejœ
szczególnej niepoprawnoœci.
W Nachfeldzie,czyli za ram¹ zdaniow¹
zawsze znajduj¹ siê zdania poboczne i konstrukcja
Infinitiv + zu.
Stosownie do powy¿szych zasad budujemy
przyk³adowe zdania:
Vorfeld V 1
Mittelfeld V 2
Nachfeld
Gestern haben
Gestern haben
sich
die Frauen gut
sie sich
wirklich
unterhalten.
bemüht,
alle Fehler
zu finden.
Jak doskonale wiemy,pewne normy
syntaktyczne jêzyka niemieckiego s¹ od lat
utrudnieniem dla polskich uczniów. Typowe
b³êdy pope³niane w tym zakresie to:
Ö opuszczanie podmiotu (szczególnie w d³u¿-
szych wypowiedziach lub zdaniach wielokrotnie
z³o¿onych,gdzie powtarzaj¹cy siê zaimek odbierany
bywa jako b³¹d stylistyczny);
Ö opuszczanie dope³nieñ (g³ównie takich,które
przy polskich ekwiwalentach maj¹ charakter fakultatywny);
Ö umiejscowianie przeczenia nicht przed orzeczeniem;
Ö zmiana pozycji czasownika w zdaniach rozpoczynaj¹cych
siê okolicznikiem;
Ö przenoszenie szyku przestawnego na sytuacje,gdzie
nie jest on wymagany (np.: po spójnikach
aber, und, sondern, oder, denn);
Ö przenoszenie szyku zdania pobocznego na
zdanie g³ówne;
Ö b³êdna lokalizacja zaimka zwrotnego;
Ö b³êdna kolejnoœæ dope³nieñ;
Ö niew³aœciwa lokalizacja okoliczników (np.:
okoliczniki ró¿nego rodzaju w Vorfeldzie,albo
te¿ przypadkowe umiejscowienie ich w Mittelfeldzie).
Ö
Czy
można uniknąć tych
błędów?
Niemieckie przys³owie mówi: Besser
vorbeugen als heilen. Zgodnie z tym przes³aniem
nale¿y staraæ siê od pocz¹tku zwróciæ
uwagê na te zagadnienia,które mog¹ sprawiaæ
trudnoœci. Pedagodzy ukazuj¹ liczne sposoby
pracy,które to umo¿liwiaj¹:
Ö pozwoliæ uczniom samodzielnie wykryæ regu-
³ê gramatyczn¹;
Ö poprzez gry i zabawy wzmocniæ skutecznoœæ
æwiczeñ;
Ö u¿ywaæ wielu œrodków audiowizualnych,aby
docieraæ do uczniów ró¿nymi kana³ami;
Ö wprowadzaæ wierszyki,piosenki,rymowanki,
w których pojawia siê omawiany problem gramatyczny;
Ö pozwoliæ na porównywanie z jêzykiem ojczystym
itp.
W odniesieniu do pracy nad szykiem
wyrazów chcia³abym zaprezentowaæ kilka bardziej
konkretnych wskazówek. Po pierwsze proponujê
wprowadzanie symboli,obrazków,znaków
graficznych dla oznakowania czêœci zdania.
Obrazek,mówi¹c obiegowo,konkretyzuje czasem
bardzo trudne i abstrakcyjne pojêcia gramatyczne.
Owe symbole mo¿na dostosowaæ do
wieku uczniów. Dla ma³ych dzieci wprowadzi-
³am koronê dla oznaczenia czasownika w formie
osobowej. Czasownik bowiem rz¹dzi zdaniem,mówi
o tym,co trzeba ROBIÆ,ale jako
król nieporuszenie siedzi na tronie,oczywiœcie
na drugim miejscu. W rêku dzier¿y ber³o – podmiot,którym
wskazuje,KTO to ma zrobiæ i które
mo¿e przek³adaæ z rêki do rêki,ale go nie
upuszcza. Inne czêœci zdania s¹ tak¿e oznaczone
symbolami czytelnymi dla ka¿dego: zegar – to
okolicznik czasu,strza³ka – to okolicznik miejsca
(ale zwi¹zany z ruchem),domek – okolicznik
miejsca itd.
28