programa "logosi"
programa "logosi"
programa "logosi"
Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.
YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.
liberaliis daniSnulebis gaTvaliswinebiT, im sakiTxze,<br />
Tu ra Sinaarsobrivi datvirTvis Semcveli iyo liberis da<br />
liberas saxelebi, SeiZleba damatebiT aRiniSnos: dario sabatuCis<br />
marTebuli dakvirvebiT, am SemTxvevaSi "Tavisufleba"<br />
gagebuli ar unda iqnes ubralod monobis sapirispiro fenomenad<br />
(Sabbatucci 1988: 105 Smd.). gamoricxuli ar aris, rom<br />
saerTo-indo-evropuli *h 1 leudh- zmnuri fuZidan cal-calke<br />
momdinareobdes, erTis mxriv, "bavSvebi" da "mcenare" (laTinuri<br />
liberi, Zveli irlandiuri lus "mcenare"), xolo, meores<br />
mxriv, "xalxi, Tavisufali moqalaqeebi" (aqedan laTinuri<br />
Liber, Libera, Liberalia):<br />
"xalxi, Tavisufali moqalaqeni"<br />
→ "Tavisufali"<br />
*h 1 leudh- "gazrda"<br />
"bavSvebi", "mcenare" 11<br />
liberisa da liberas saxeSi TviTmyofadi romauli RmerTebis danaxvis<br />
saSualebas aZlevs klasikur filologias (Sdr. Sabbatucci 1988: 105).<br />
11 aq gamoTqmuli Sexeduleba gansxvavdeba zemoT citirebuli da agreTve<br />
emil benvenistis Tvalsazrisisagan, romlis mixedviTac, cneba "bavSvebi"<br />
laTinur samyaroSi momdinareobs cnebidan "Tavisufali", radgan bavSvebis<br />
mSoblebi da/an sazogadoeba iyo Tavisufali (Benveniste 1969 I: 322-324; Mallory<br />
and Adams 1997: 417; Vaan 2008: 338), da romelic cnebebis doneze SeiZleba<br />
amgvarad gamoisaxos sqemis saxiT: "zrda" → "xalxi, Tavisufali moqalaqe"<br />
→ "Tavisufali" → "bavSvebi". sakiTxis saboloo gadawyvetisaTvis<br />
sagulisxmoa Semdegi garemoebani: 1) liberi laTinur samyaroSi, sadac cneba<br />
"xalxis" aRmniSvneli sityva *h 1leudh- Ziridan ar aris miRebuli, SeiZleba<br />
iseve uSualod momdinareobdes naxsenebi *"zrda" Ziridan, rogorc "xalxi".<br />
am kuTxiT gamarTlebulad migvaCnia stiuart maniseuli rekonstruqcia<br />
(Mann 1984/87: 682-683): *leudhis "tomi, xalxi" momdinareobs *leudhō<br />
"gazrda" Ziridan da sxvadasxva indo-evropul enaSi gvaZlevs sityvebs<br />
mniSvnelobebiT: "gundi, grova, (xalxi)" (albanuri), "eri" (Zveli zemo germanuli),<br />
"bavSvebi" (laTinuri; warmoadgenda ara socialur, aramed asakobriv<br />
termins ("mozardebi") (Benveniste 1969 I: 324) da Tavdapirvelad ixmareboda<br />
mxolod mravlobiT ricxvSi; mxolobiTSi dasturdeba avgustusis<br />
epoqidan). anu, rogorc vxedavT, zogierT enaSi moxda semantikuri gadaxra<br />
(Sdr. Mallory and Adams 1997: 248: "*h 1leudh- Ziridan Tavdapirvelad miviRebdiT<br />
cnebas "mzardi, mozardi", anu "axalgazrda Taoba"; amis Semdeg ki miviRebdiT<br />
cnebas "xalxis Camoyalibeba, dazrda""). 2) verifikacias moiTxovs<br />
emil benvenistis azri, rom laTinurSi liberi (asakobrivi termini) momdinareobs<br />
liber-idan (socialuri termini: "Tavisufali"). am SemTxvevaSi gansamartia,<br />
ratom ar miviReT imTaviTve cneba "bavSvi" (mxolobiTSi). 3) "Tavisufalis"<br />
ubralod "ara monad" gaazrebisas auxsneli rCeba RmerT liberis<br />
funqcia da liberaliis arsi. 4) emil benvenisti ugulebelyofs an-<br />
233