cache

แตกตางของความไวตออุณหภูมิต่ําในแมงลักใบออนและใบแกอาจเปนผลมาจากความแตกตางของ
ปริมาณเอนไซมตานอนุมูลอิสระ จึงทําใหความสามารถปรับตัวในสภาพอุณหภูมิต่ําหรือปรากฏ
อาการ CI แตกตางกัน เชนเดียวกับการศึกษาในพืชหลายชนิด เชน ใบอัฟริกันไวโอเล็ต ตนขาวโพด
ผลสม และผลมะเขือเทศ พบวาพืชสายพันธุทนทานตออุณหภูมิต่ําหรือมีความไวตออุณหภูมิต่ํานอย
มีการปรับระดับของสารหรือเอนไซมตานอนุมูลอิสระ บางชนิดเพิ่มขึ้นมากกวาสายพันธุที่ออนแอ
ตออุณหภูมิต่ํา (Sala and Lafuete, 1991; Walker and McKersie, 1993; Hodges et al., 1997; Yang,
2001) ในการทดลองทํา cold acclimation กับพืชที่ไวตออุณหภูมิต่ํา ชวยยืนยันบทบาทของเอนไซม
ตานอนุมูลอิสระ ที่มีผลตอในการชะลอการเกิดอาการ CI ของใบขาว (Kuk et al., 2003 a) ปจจัย
ดานอายุการเกี่ยวหรือความแกทางสรีรวิทยาของพืชมีความสัมพันธกับปริมาณสารและกิจกรรมของ
เอนไซมตานอนุมูลอิสระ ในผลสาลี่ที่มีความแกทางสรีรวิทยาของผลเพิ่มขึ้น มีความสัมพันธกับกิ
จรรมเอนไซม POD เพิ่มขึ้น (Lentheric et al., 1999) สําหรับเอนไซม POD หรือ GPX นั้นเปน
เอนไซมที่มีบทบาททั้งเปนสารตานอนุมูลอิสระ และ เอนไซมที่เกี่ยวของกับการเกิดสีน้ําตาล
สอดคลองกับการเปลี่ยนแปลงกิจกรรมของเอนไซม CAT ที่พบในใบออนและใบแก ซึ่งเอนไซมทั้ง
สองชนิดนี้มีบทบาทเกี่ยวของกับการเปนเอนไซมตานอนุมูลอิสระ โดยการเปลี่ยน O 2. และ H 2 O 2
กลายเปนน้ําและออกซิเจน ชวยชะลอหรือปองกันการเกิด lipid oxidation ที่เปนสาเหตุของการผลิต
อนุมูลอิสระ (Kumer and Knowles, 1993)
กิจกรรมของเอนไซม catecol oxidase หรือ polyphenol oxidase (PPO) เปนเอนไซมที่มี
การศึกษามากที่สุด เนื่องจากถูกจัดเปนเอนไซมหลัก (key enzyme) ในกระบวนการเกิดสีน้ําตาล
ของผลิตผลหลายชนิด เชน กลวย พริก และมะมวง (Solecka et al.,1999; Nguyen et al., 2004,
Boonsiri et al.,2007) ในสภาวะอุณหภูมิต่ํา สามารถชักนําการสังเคราะหสารประกอบฟนอลิกใน
พืช ซึ่งเปนสารตั้งตนของเอนไซมที่ทําใหเกิดสีน้ําตาลและมีความสัมพันธกับการเกิดสีน้ําตาล
(Tomás-Barberán et al.,2001; Pennycooke et al.,2005) เปรียบเทียบความสัมพันธระหวางกิจกรรม
เอนไซม PPO และคาดัชนีของอาการสะทานหนาว (CI index) ในแมงลักใบออนและใบแกเก็บ
รักษาที่ 4 o ซ พบวามีความสัมพันธเชิงลบ (R 2 = 0.85; P < 0.001) (ภาพผนวกที่ 4B) และพบวาใบ
ออนมีกิจกรรมสูงกวาใบแก แตปริมาณสารประกอบฟนอลิกในใบแมงลักมีคาคงที่และมีปริมาณ
ใกลเคียงกันทั้งในใบออนและใบแก สวนใบเก็บรักษาที่อุณหภูมิ 12 o ซ มีกิจกรรม PPO คอนขางคงที่
แตในใบโหระพาซึ่งเปนพันธุที่ไวตออุณหภูมิต่ํานอยกวา ในชวงเริ่มตนมีกิจกรรมของเอนไซม
PPO ในใบออนและใบแกต่ํากวาใบแมงลักอยางมาก แตมีกิจกรรมคอนขางคงที่ อยางไรก็ตามทั้ง
สองสายพันธุมีกิจกรรมของเอนไซม PPO ในใบออนสูงกวาใบแก (ภาพที่ 12) แสดงวากิจกรรมของ
88