cache

ตอการเกิด CI ทฤษฎีนี้อธิบายวา ณ อุณหภูมิวิกฤต กรดไขมันอิ่มตัว (saturated fatty acid) ซึ่งเปน
องคประกอบเยื่อหุมเซลลตาง ๆ โดยเฉพาะในพืชที่ไวตออุณหภูมิต่ําจะมีการเปลี่ยนสถานะจาก
ลักษณะที่ออนตัว (liquid crystalline) เปนลักษณะแข็ง (solid gel) ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลง
โครงสรางและการจัดเรียงตัวของไขมันในเยื่อหุมเซลล เกิดการรั่วไหลของประจุ เกิดการเสีย
สมดุลของกระบวนการเมแทบอลิซึมและเยื่อหุมเซลลเกิดความเสียหายหรือเกิดอันตรายตอเซลล
นอกจากนี้การเปลี่ยนแปลงของเยื่อหุมเซลลทําใหตองการเพิ่มพลังงานกระตุน (activation energy)
ของเอนไซมที่เกาะอยูกับเยื่อหุม (membrane-bound enzyme) จึงทําใหการเกิดปฏิกิริยาตาง ๆ ชาลง
การสงผาน ATP ไปยังแหลงใชพลังงานชาลง มีผลทําใหการเคลื่อนที่ของโปรโตพลาสซึมหยุด ทํา
ใหผลผลิตเสื่อมคุณภาพและตายในที่สุด การเปลี่ยนแปลงของเยื่อหุมนี้สามารถกลับคืนสูสภาพเดิม
ไดถาอยูในอุณหภูมิต่ําในชวงสั้น ๆ แลวนํากลับมาไวที่อุณหภูมิปกติ อันตรายที่เกิดจากอุณหภูมิต่ํา
จะไมเกิดขึ้น (สายชล, 2528) การศึกษาในตนกลาหรือผลแตงกวา ตนขาวโพด ผลมะเขือเทศ ผล
พริกหวาน สนับสนุนทฤษฏีนี้โดยพบวามีการเปลี่ยนแปลงอัตราสวนระหวางกรดไขมันไมอิ่มตัว
และกรดไขมันอิ่มตัว มีปริมาณ phospholipid ในเยื่อหุมเพิ่มขึ้นสอดคลองกับความเสียหายของเยื่อ
หุมเซลลและการแสดงอาการ CI เนื่องจากอุณหภูมิต่ํา ในการใหสารชะลอการเจริญเติบโตแกกลา
แตงกวาสามารถชะลออาการ CI มีความสัมพันธกับการชะลอการเปลี ่ยนแปลงองคประกอบของ
ไขมันในเยื่อหุม (Whitaker and Wang, 1987; Parkin and Ku, 1989; Sharom et al., 1994; Whitaker,
1995; Kaniuga et al., 1999)
ในพืชที่ทนทานตอความเย็นหรือพืชที่มีถิ่นกําเนิดในเขตหนาวมักมีอัตราสวนหรือปริมาณ
ของไขมันไมอิ่มตัวสูงกวาพืชที่มีถิ่นกําเนิดในเขตรอน ทําใหเยื่อหุมยังคงรักษาสภาพออนตัวและ
การทํางานของเซลลใหอยูในสภาพปกติ (Murata et al., 1982; Roughan, 1985) การทํา chilling
hardening กับตนถั่ว Phaseolus vulgaris ซึ่งเปนพืชที่ไวตออุณหภูมิต่ํา ทําใหพืชมีความทนตอ
อุณหภูมิต่ํามากขึ้น เมื่อวิเคราะหชนิดของไขมันในใบพบวาไขมันไมอิ่มตัวเพิ่มขึ้น แตการทํา
drought hardening ในพืชชนิดเดียวกัน กลับไมพบการเปลี่ยนแปลงของกรดไขมัน โดยอธิบายวา
ปจจัยเบื้องตนในการชักนําใหเกิดความทนทานตอ CI จากการขาดน้ํา อาจเกี่ยวของกับฮอรโมนพืช
บางชนิดที่มีผลตอการเปดของปากใบหรือการสูญเสียน้ํา (Wilson, 1976) การศึกษาตนกลาขาวโพด
และยาสูบ พบวาความทนทานตอการเกิด CI มีความสัมพันธกับการเปลี่ยนแปลงของฮอรโมน
abscisic acid (ABA) การให ABA มีผลในการยับยั้งการลดลงของ phospholipid และ glutathione
ชวยปองกันการเกิด CI (Rikin et al., 1979; Janowiak et al., 2002)
8