A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
250<br />
ANEXU<br />
Lliteratura<br />
Los primeros testos lliterarios conocíos en gallego-asturianu son de finales <strong>del</strong><br />
sieglu XIX. «Anque ye posible que primero d’estes feches hubiera más cultivu<br />
lliterariu inéditu de <strong>la</strong> mano de dalgún escritor local, <strong>la</strong> falta de calces pa dar<br />
salida a esi tipu de creaciones tuvo que ser un estorbu importante» 84 .<br />
Debemos a Bernardo Acevedo y Huelves (1849-1920) los primeros testos impresos<br />
en gallego-asturianu: el soneto «La Fuente a Jovel<strong>la</strong>nos» (asoleyáu na<br />
revista Asturias de Madrid en 1891) y una traducción d’una poesía de Camôes<br />
(asoleyada en Lisboa en 1893).<br />
Les col<strong>la</strong>boraciones lliteraries xeneralícense nes primeres décades <strong>del</strong> sieglu XX<br />
de <strong>la</strong> mano de los periódicos locales. Entes esos primeros autores ta Ramón<br />
García González (1870-1938) qu’espubliza, en 1920, el primer llibru en gallego-asturianu,<br />
Amarguras d’un viaxe, poema l<strong>la</strong>rgu que cunta <strong>la</strong> historia de dos<br />
namoraos que se tienen que separtar, anque too s’arreg<strong>la</strong> al final.<br />
Otru autor importante d’esti tiempu ye Conrado Vil<strong>la</strong> Loza (1873-1962), autor<br />
de <strong>la</strong> zarzuelina Un feixe de tapiegadas (1922).<br />
La llegada de <strong>la</strong> República trai l’enfotu de popu<strong>la</strong>rizar <strong>la</strong> cultura. Mui importantes<br />
son les actividaes de <strong>la</strong> Biblioteca Popu<strong>la</strong>r Circu<strong>la</strong>nte, ente les qu’hai que<br />
resaltar el TEATRO ALDEANO que representaba obres en gallego-asturianu, munches<br />
basaes na tradición popu<strong>la</strong>r asturiana.<br />
Nesti tiempu hai que conseñar tamién les col<strong>la</strong>boraciones periodístiques en<br />
prosa d’Alejandro Se<strong>la</strong> (1911-1982) que firmaba col alcuñu de «El tío Pepe».<br />
«Depués de <strong>la</strong> guerra, el cultivu lliterariu <strong>del</strong> gallego-asturianu amorteció peligrosamente.<br />
Aparte de lo poco atopadizu que yera l’ambiente políticu y cultural<br />
d’esos años pa les llingües distintes <strong>del</strong> español, nun hai qu’escaecer que co<strong>la</strong><br />
Dictadura zarraren tolos periódicos qu’había na zona» 85 .<br />
De <strong>la</strong> lliteratura que va de <strong>la</strong> guerra civil hasta güei, l’autor más importante ye<br />
Manuel García Sánchez, «Ga<strong>la</strong>no» (1920). Escribe teatru «de mena costumista,<br />
na llinia tradicional; busca’l retratu de los tipos y situaciones familiares pal<br />
84 Suárez Fernández, X. M. (2002): «La lliteratura en gallego-asturianu» n’Historia de <strong>la</strong> lliteratura asturiana.<br />
Uviéu, al<strong>la</strong>: 734.<br />
85 Suárez Fernández, X. M. (2002): «La lliteratura en gallego-asturianu» n’Historia de <strong>la</strong> lliteratura asturiana.<br />
Uviéu, al<strong>la</strong>: 736.