A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
38<br />
TEMA 2<br />
Pa vivir les histories d’otra xente<br />
La lliteratura na Edá Media<br />
A finales <strong>del</strong> sieglu XII y entamos <strong>del</strong> XIII empicipia a sustituise’l l<strong>la</strong>tín pol<br />
romance como llingua d’escritura. Nesti tiempu tenemos que distinguir<br />
ente lliteratura xurídica y lliteratura non xurídica 9 .<br />
Van ser los testos xurídicos <strong>del</strong> reinu asturianu los que nos van dar <strong>la</strong> meyor<br />
información de <strong>la</strong> llingua usada nesa dómina. Son los fueros, ordenances<br />
municipales y documentos notariales.<br />
Los fueros son, en pa<strong>la</strong>bres de García Arias, «testimoniu cimeru <strong>del</strong> ordenamientu<br />
xurídicu <strong>del</strong> reinu ástur». Consérvense’l Fueru Xulgu, el Fueru<br />
d’Uviéu y el Fueru d’Avilés.<br />
Les ordenances municipales son reg<strong>la</strong>mentaciones de conceyu. Les más<br />
importantes son les Ordenances <strong>del</strong> Conceyu d’Uviéu.<br />
Los documentos notariales son, davezu, testos curtios escritos por notarios<br />
en testamentos, compraventas, donaciones…<br />
No que cinca a <strong>la</strong> lliteratura non xurídica hai que conseñar qu’hai testimonios<br />
<strong>del</strong> emplegu <strong>del</strong> asturianu nel<strong>la</strong>, anque les copies que se caltuvieron<br />
son tardíes y mui castel<strong>la</strong>nizaes, como’l Llibru d’Alexandre o <strong>la</strong> Disputa<br />
d’Elena y María.<br />
Hai que conseñar <strong>la</strong> esistencia de xug<strong>la</strong>res na corte asturiana. Nel añu<br />
1199 documéntase’l primer trovador asturianu. Estos xug<strong>la</strong>res sedríen<br />
autores o tresmisores d’obres d’estremaos xéneros poéticos.<br />
El dominiu castel<strong>la</strong>nu <strong>del</strong> reinu d’Asturies a partir <strong>del</strong> añu 1230, el puxu<br />
<strong>del</strong> castel<strong>la</strong>nu (gracies a reis como Fernando III y Alfonso X) y el trunfu de<br />
los Trastámara na segunda metá <strong>del</strong> sieglu XIV (que traxeron a Asturies<br />
«dignatarios civiles y eclesiásticos»), llevaron a <strong>la</strong> castel<strong>la</strong>nización documental<br />
y al aumentu de lliteratura en castel<strong>la</strong>nu.<br />
A partir d’esti momentu, l’asturianu escritu dexó de dir en paralelu al castel<strong>la</strong>nu<br />
faláu.<br />
9 Más sobre <strong>la</strong> lliteratura medieval en García Arias, X. Ll. (2002): «La lliteratura medieval» n’Historia de <strong>la</strong><br />
lliteratura asturiana. Uviéu, al<strong>la</strong>: 19-29.