13.05.2013 Views

A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web

A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web

A la gueta del material espardío - Educastur Hospedaje Web

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

38<br />

TEMA 2<br />

Pa vivir les histories d’otra xente<br />

La lliteratura na Edá Media<br />

A finales <strong>del</strong> sieglu XII y entamos <strong>del</strong> XIII empicipia a sustituise’l l<strong>la</strong>tín pol<br />

romance como llingua d’escritura. Nesti tiempu tenemos que distinguir<br />

ente lliteratura xurídica y lliteratura non xurídica 9 .<br />

Van ser los testos xurídicos <strong>del</strong> reinu asturianu los que nos van dar <strong>la</strong> meyor<br />

información de <strong>la</strong> llingua usada nesa dómina. Son los fueros, ordenances<br />

municipales y documentos notariales.<br />

Los fueros son, en pa<strong>la</strong>bres de García Arias, «testimoniu cimeru <strong>del</strong> ordenamientu<br />

xurídicu <strong>del</strong> reinu ástur». Consérvense’l Fueru Xulgu, el Fueru<br />

d’Uviéu y el Fueru d’Avilés.<br />

Les ordenances municipales son reg<strong>la</strong>mentaciones de conceyu. Les más<br />

importantes son les Ordenances <strong>del</strong> Conceyu d’Uviéu.<br />

Los documentos notariales son, davezu, testos curtios escritos por notarios<br />

en testamentos, compraventas, donaciones…<br />

No que cinca a <strong>la</strong> lliteratura non xurídica hai que conseñar qu’hai testimonios<br />

<strong>del</strong> emplegu <strong>del</strong> asturianu nel<strong>la</strong>, anque les copies que se caltuvieron<br />

son tardíes y mui castel<strong>la</strong>nizaes, como’l Llibru d’Alexandre o <strong>la</strong> Disputa<br />

d’Elena y María.<br />

Hai que conseñar <strong>la</strong> esistencia de xug<strong>la</strong>res na corte asturiana. Nel añu<br />

1199 documéntase’l primer trovador asturianu. Estos xug<strong>la</strong>res sedríen<br />

autores o tresmisores d’obres d’estremaos xéneros poéticos.<br />

El dominiu castel<strong>la</strong>nu <strong>del</strong> reinu d’Asturies a partir <strong>del</strong> añu 1230, el puxu<br />

<strong>del</strong> castel<strong>la</strong>nu (gracies a reis como Fernando III y Alfonso X) y el trunfu de<br />

los Trastámara na segunda metá <strong>del</strong> sieglu XIV (que traxeron a Asturies<br />

«dignatarios civiles y eclesiásticos»), llevaron a <strong>la</strong> castel<strong>la</strong>nización documental<br />

y al aumentu de lliteratura en castel<strong>la</strong>nu.<br />

A partir d’esti momentu, l’asturianu escritu dexó de dir en paralelu al castel<strong>la</strong>nu<br />

faláu.<br />

9 Más sobre <strong>la</strong> lliteratura medieval en García Arias, X. Ll. (2002): «La lliteratura medieval» n’Historia de <strong>la</strong><br />

lliteratura asturiana. Uviéu, al<strong>la</strong>: 19-29.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!