MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

Het is ongebruikelijk voor de jurist om na te denken over het effectief en efficiënt
verrichten van een rechtmatige handeling. Meestal toetst hij of een handeling niet
onrechtmatig is, en laat het daarbij. Toch bestaat er een toenemende aandacht voor
de vraag welke mogelijkheden het recht biedt om een handeling zo optimaal mogelijk
voor te bereiden en uit te voeren. Belangrijke voorbeelden daarvan zijn parallelschakeling
en de integratie en coördinatie van besluitvorming:
− Parallelschakeling: door nu vast uit te gaan van het recht bij het maken van
afspraken tussen de overheidspartners, kan een methode van juridisch procesmanagement
het risico verminderen dat de door partijen behaalde overeenstemming
later in strijd blijkt te zijn met het recht. VROM heeft in dit
verband de methode van parallelschakeling geïntroduceerd, die uitgaat van
een schakeling tussen de onderhandelingen over een project en de aanpassing
van ruimtelijke plannen, met name het bestemmingsplan. 3
− Integratie en coördinatie van besluitvorming dienen om samenhangende
publiekrechtelijke besluiten binnen de grenzen van de wet zo snel mogelijk
te nemen. 4 Daarnaast leiden zij tot verbetering van de afstemming tussen de
samenhangende besluiten. Dit kan de kwaliteit van de besluiten verbeteren,
wat ze bij de rechter een grotere kans geeft overeind te blijven. Zo zal de
uitvoering van een meervoudig project overeenkomstig een reeks eisen moeten
zijn die het recht bijvoorbeeld stelt aan de bescherming van landschap,
cultuurhistorie, natuur en milieu. Door deze eisen nu vast te integreren in
het maken van afspraken wordt het risico verminderd dat zij later in strijd
blijken te zijn met het door bij het project betrokken partijen behaalde onderhandelingsresultaat.
Heeft een project bijvoorbeeld een inhoud in een bestemmingsplan, die zich niet
verdraagt met de voorwaarden die gelden bij een belangrijke subsidie, dan komt die
subsidie in gevaar. Bestaat er discrepantie tussen de streekplannen en de bestemmingsplannen,
dan is een project kwetsbaar bij de rechter wanneer een appellant
zich verzet tegen één van deze plannen. Strijden de voorwaarden van een contract
voor agrarisch natuurbeheer met een waterbeheersplan, dan kan schadevergoeding
dreigen. Coördinatie tussen de diverse publiekrechtelijke besluiten en privaatrechtelijke
overeenkomsten heeft als doel om de inhoud van een project eenduidig
terecht te laten komen in al deze besluiten en overeenkomsten. Daarmee blijft de
integriteit van dit project gehandhaafd, en worden juridische risico’s verkleind.
Coördinatie is om nog een reden van belang: zeker wanneer de periode van uitvoering
zo’n vijftien tot twintig jaar beslaat, wordt duidelijk dat het project het risico
3
Slagvaardig en democratisch, parallelschakeling: een strategisch concept voor ruimtelijke
besluitvormingsprocessen in de gemeente, Rijksplanologische Dienst, augustus 1999.
4 Zie bv. A.G. Bregman, Ruimtelijke plancoördinatie en projectbesluitvorming, Deventer
1999, p. 112 e.v.
116