MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

De gemeente heeft belang bij realisatie van integrale gebiedsontwikkeling met een
goede kwaliteit (meervoudig ruimtegebruik, functiemenging). Hieraan zijn doelstellingen
gekoppeld die direct van invloed zijn op de gemeente, maar ook doelstellingen
op andere schaalniveaus van bijvoorbeeld het rijk of de provincie spelen een
rol. Zo heeft een gemeente als coördinator vaak niet alleen te maken met de partijen
die direct betrokken zijn bij het project, maar zij wordt ook beïnvloed door
overheden op andere schaalniveaus. Gemeentelijk beleid kan doorkruist worden
door hogere niveaus, of door waterschappen. De spanning in het proces is hoe
hierop te anticiperen.
Flexibiliteit
Bij de beschrijving van de succesfactoren en de valkuilen is flexibiliteit een begrip
dat veelvuldig terugkomt. Het proces van integrale gebiedsontwikkeling is het
continu balanceren tussen het vastleggen van besluiten en het open laten van mogelijkheden.
Dit balanceren bepaalt de flexibiliteit die het project heeft. Dit vergt een
goede samenwerking en vertrouwen tussen partijen. Toch komen hier ook vragen
naar voren die juist die flexibiliteit belemmeren. De partijen in het proces hebben
een eigen belang en willen dit gerealiseerd zien. Een gemeente is bijvoorbeeld van
begin tot eind bij het project betrokken en – zoals hierboven uiteen is gezet – heeft
te maken met verschillende belangen die zij moet vertegenwoordigen. In hoeverre
is er de mogelijkheid en de bereidheid om je als gemeente al vroegtijdig op hoofdpunten
vast te leggen? In hoeverre zijn andere actoren bereid hier in mee te gaan?
Dit speelt ook bij het bepalen van de spelregels voor het verdere proces. Kunnen
andere actoren in dit spel een vooraanstaande rol spelen of blijft de gemeente een
actor die de handen niet te snel wil (en kan) binden? Het is belangrijk om als actor
van tevoren de eigen rol en speelruimte aan te geven. Hiermee ontstaat duidelijkheid
voor alle partijen en worden teleurstellingen voorkomen. Dit geldt dus ook
voor de kaders die er gelden op bijvoorbeeld financieel, juridisch en beleidsmatig
vlak.
Stabiliteit en commitment voor langere termijn is een succesfactor waarbij
flexibiliteit gewenst is. Dit blijkt moeilijk realiseerbaar, want hoe kunnen contracten
c.q. afspraken zodanig vastgelegd worden dat zij voor de lange termijn een
basis vormen? Een project van integrale gebiedsontwikkeling kent een lange doorlooptijd.
De politieke structuur en de bestuurlijke veranderingen leiden soms tot
grote verschuivingen in projecten. Stabiliteit komt hiermee in het gedrang en een
project kan daardoor ‘last’ ondervinden van wisseling van de wacht in de politiek.
Ook de financiële afspraken spelen een belangrijke rol ten aanzien van stabiliteit en
commitment. Vaak worden de afspraken vastgelegd zonder dat duidelijk is welke
investeringen in volgende bestuursperiodes gedaan kunnen worden. Daarnaast
dienen dergelijke afspraken nog enige mate van flexibiliteit te kennen omdat een
geheel dichtgetimmerd financieel plan later veel problemen kan opleveren. Dit
levert spanningen op met het recht.
49