MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

men. 16 Het beeld verschuift als men zich verdiept in de mogelijkheden te experimenteren
met inmenging van burgers en andere belanghebbenden. Deze experimentfase
biedt de mogelijkheden voor gedegen onderzoek naar nieuwe vormen van
directe democratie. Joshua Cohen heeft gezamenlijk met een aantal anderen dergelijke
praktische inzichten uitgewerkt tot een theorie over overlegdemocratie. 17 In
dit verband vinden de vormen van inmenging (zoals overwogen in Green Tier en
tot op heden uitgeprobeerd in de experimenten in Wisconsin) hun oorsprong in op
direct overleg berustende democratische afspraken waarvan de theoretische legitimiteit
en, in beperkte mate, het wetgevend vermogen aan onderzoek onderworpen
blijven.
Wat hieruit volgt zijn een reeks praktische zorgen over de organisatie van
zulke afspraken die in directe democratie zijn gemaakt. Er worden vragen gesteld
over hoe deze worden toegepast en hoe zij zich verhouden tot de instituties van
representatieve democratie. 18 In het beste geval, zowel theoretisch als praktisch,
bieden deze afspraken een aantrekkelijk alternatief voor het oude systeem. De tekortkomingen
van de staat als een autonoom en exogeen probleemoplossend lichaam
(denk aan de eerder genoemde 20-80 schatting) kunnen binnen de nieuwe
beleidsstructuur aan de orde gesteld worden. Bovendien hebben de direct democratische
afspraken de potentie legitimiteit van de uitvoering van de regels te versterken.
Zorgen blijven er wel en deze stellen het succes ter discussie van een beleidsaanpak
die nog in de kinderschoenen staat. De overgang naar vergrote deelname
en beslissingsbevoegdheid voor burgers en andere belanghebbenden is een delicaat
proces. Het biedt enerzijds de mogelijkheid voor meer legitimiteit, kennis van de
praktijk, en de motivatie om duurzame verbeteringen te maken, maar anderzijds
werpt het ook geldige redenen tot zorg op. Daarom moet het beleid de belanghebbenden
de mogelijkheid bieden kritiek te uiten, opdat het beleid zich verder kan
16 Theodore Lowi, “Frontyard Propaganda,” Boston Review October/November, 1999
17
Zie zijn “Deliberation and Democratic Legitimacy,” in A. Hamlin and P. Petit (eds) The
Good Policy. Oxford: Basel Blackwell. 1989
18
De verrichting van Wisconsin is ook opvallend, omdat in de campagne voor een nieuwe
wet de wetgever werd betrokken in een debat over hervorming van regelgeving. In een gezamenlijke
reflectie op Green Tier, merkten twee wetgevers en de huidige minister van het
DNR op dat de “het unieke van de wet verdergaande evaluatie verdient.” Volgens deze visie
zou dit de neiging tot overdenken moeten oproepen, niet alleen bij het openbaar bestuur,
maar ook bij andere takken van de overheid: “Net nu de wet nieuw terrein gewonnen heeft
in de ontwikkeling van publiek beleid, is het de plicht van de uitvoerende en wetgevende
takken om open te staan voor nieuwe manieren van evaluatie en aansprakelijkheid.” Scott
Hassett, Neal Kedzie, and Mark Miller, “Wisconsin’s Green Tier Law” American Bar Association
Innovation, Management Systems, and Trading Committee Newsletter August 2004,
Vol. 4, No. 3 p. 17
143