MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

van bodemdaling en klimaatveranderingen enerzijds, en door menselijke ingrepen
in het bovenstroomse watersysteem anderzijds, is hoogwaterberging een belangrijk
onderwerp op de politiek agenda geworden, omdat het veel ruimte vraagt.
In 2000 is in het kader van de voorbereidingen van de Vijfde Nota Ruimtelijke
Ordening een achtergrondrapport verschenen met de titel “Rekenen met
ruimte” (Projectteam Ruimtebehoeften, 2000). In dit rapport zijn de verschillende
beleidsmatige ruimteclaims naast elkaar gezet. Dit rapport wakkerde het idee van
ruimteschaarste onder beleidsmakers aan, sterker nog, er werd geconcludeerd dat
er sprake was van een tekort aan ruimte ter grootte van het oppervlak van de provincie
Zuid-Holland. De toenemende ruimteclaims voor wonen, werken, infrastructuur,
water, natuur, recreatie en sport konden volgens het rapport niet worden
gecompenseerd door de veronderstelde daling van de ruimtebehoefte in de
landbouw.
De conclusies uit dit rapport hebben een belangrijke invloed gehad op de
inhoud van de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening 1 (VROM, 2002), zoals de titel
“Ruimte maken, ruimte delen” illustreert. Het uitgangspunt van deze nota was dat
de ruimtevraag zoveel mogelijk diende te worden geaccommodeerd en tegelijkertijd
gezocht moest worden naar mogelijkheden om de ruimtelijke kwaliteit te vergroten.
Om uitwerking te geven aan deze doelstelling is tijdens de voorbereiding
van de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening het concept meervoudig ruimtegebruik
geïntroduceerd (Van der Valk, 2002).
2.3. HET CONCEPT MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK
In een voorstudie hebben Lagendijk en Wisserhof (1999) de verschillende aspecten
van meervoudig ruimtegebruik ingedeeld in een viertal dimensies, welke een centrale
rol hebben gekregen in het denken over dit concept:
− Intensivering van het ruimtegebruik; efficiencyverbetering van het ruimtegebruik
van een functie. Bijvoorbeeld door middel van betere benutting/bundelen
van infrastructuur en aanwijzing agrarische bedrijfsterreinen;
− Verweving van ruimtegebruik; gebruik van dezelfde ruimte door meerdere
functies. Bijvoorbeeld agrarisch natuurbeheer;
− Verdiepingen; gebruik van de ondergrondse en/of bovengrondse ruimte (creeren
van extra 'vloeroppervlak' in bouwkundige termen). Bijvoorbeeld watersystemen
die bovengrondse functies letterlijk dragen;
− Relaties in de tijd; mogelijk maken van volgtijdelijk gebruik van dezelfde
ruimte door meerdere functies, middels 'time management' en slimme fysieke
inrichting van de ruimte alsmede duurzame inrichting en gebruik. Bijvoorbeeld
landbouwgrond met eventuele waterbergingsfunctie in de winter.
1 Als gevolg van de val van het kabinet Kok in 2002 is deze nota niet vastgesteld.
12