MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

HOOFDSTUK 12
De praktijk en dilemma’s van onderhandelend wetgeven:
Wat betekent het voor meervoudig ruimtegebruik?
Suzan Stoter en Nick Huls
12.1. INLEIDING
In het vorige hoofdstuk was de vraag aan de orde hoe de wetgever in nieuwe wetgeving
ruimte kan scheppen voor onderhandelend bestuur. Dit hoofdstuk gaat over
onderhandelend wetgeven. Het betreft een moderne vorm van wetten maken die
steeds breder wordt toegepast. Belangrijkste kenmerk ervan is participatie van belanghebbenden
in en tijdens het wetgevingsproces.
In de huidige tijd is het voor de wetgever moeilijk om wetten te concipiëren
waarin alle betrokken belangen op een verantwoorde manier zijn afgewogen terwijl
deze wetten bovendien uitvoerbaar en handhaafbaar zijn. De te regelen materie is
complex, er zijn vaak meerdere departementen betrokken en van de behandelend
ambtenaren kan niet worden gevraagd dat zij het gehele beleidsveld overzien en de
benodigde deskundigheid in huis hebben. Bovendien is de overheid voor de naleving
van wetten voor een belangrijk deel afhankelijk van de instemming van belanghebbenden(organisaties).
Bij onderhandelend wetgeven wordt de kennis en
ervaring van belanghebbenden reeds tijdens het wetgevingsproces ingebracht.
Daarnaast wordt tevens getracht draagvlak te creëren bij de geadresseerden van de
wet.
In 2002 hebben we in opdracht van het Kenniscentrum Wetgeving van het
ministerie van Justitie onderzoek gedaan naar de praktijk van onderhandelend wetgeven
(Stoter&Huls, 2003). Om deze praktijk goed te kunnen onderzoeken, moet
een bruikbare definitie worden gehanteerd. In het vorige hoofdstuk beschrijft Hoekema
“onderhandelend bestuur” als overheidsbeleid dat wordt bepaald in een proces
van overleg en onderhandeling binnen een min of meer duurzaam netwerk van
relaties tussen de overheid en groepen en particuliere organisaties waarvan de activiteiten
het belangencomplex in kwestie raken (Hoekema cs, 1998). Uit deze definitie
blijkt dat onderhandelen meer is dan aanhoren en consulteren, hoewel het
onderscheid tussen dit soort begrippen moeilijk scherp is te maken. Hetzelfde geldt
voor “overleggen” en “onderhandelen”. Een overleg tussen wetgevingsambtenaren
en een branche-organisatie over een bepaalde ontwerpwet kan zich ontwikkelen tot
een subtiel onderhandelingsproces zonder dat betrokkenen zich daar op het moment
zelf bewust van zijn. Daarom moet het begrip “onderhandelend wetgeven”
157