MEERVOUDIG RUIMTEGEBRUIK ENKELVOUDIG RECHT - Habiforum

HOOFDSTUK 2
Meervoudig ruimtegebruik: dogma of eye-opener?
Ronald van Ark ∗
2.1. INLEIDING
In dit boek staat de verhouding tussen meervoudig ruimtegebruik en het recht centraal.
Voor de hand liggende vragen in dat kader zijn: Welke beperkingen kent het
geldende recht voor meervoudig ruimtegebruik? En, hoe kunnen actoren met behulp
van wetswijzigingen gestimuleerd worden tot meervoudig(er) ruimtegebruik?
Bij deze vragen wordt aangenomen dat het belangrijk is om de ruimte meervoudig
te gebruiken en dat helder is wat we wel en niet onder meervoudig ruimtegebruik
kunnen verstaan. Naar mijn mening ligt dit iets gecompliceerder dan de bovenstaande
vragen doen vermoeden. Ik zal dat in dit hoofdstuk beargumenteren. In dit
hoofdstuk wordt gereflecteerd op meervoudig ruimtegebruik om meer grip te krijgen
op de problemen die ten grondslag liggen aan de introductie van dit concept,
zodat van daaruit naar oplossingen kan worden gezocht, onder andere in het recht.
2.2. DE CONSTRUCTIE VAN RUIMTEGEBREK
Recentelijk hebben verschillende ontwikkelingen tot de politieke conclusie geleid
dat er, planologisch gezien, een gebrek aan ruimte bestaat in Nederland (VROM,
2002). In dit kader wordt op verschillende maatschappelijke en ruimtelijke oorzaken
gewezen (WRR, 1998). Zo staat de stijgende individuele consumptie van ruimte,
o.a. als gevolg van minder personen per huishouden, op gespannen voet met de
vraag naar open (groene) ruimte, wat in Nederland wordt beschouwd als een belangrijk
maatschappelijk goed (Hidding en Teunissen, 2002). Stedelijke uitbreidingen
worden beschouwd als een bedreiging voor de ‘groene waarden’, waaronder
natuur en landschap, en voor het culturele erfgoed. Naast de claims voor stedelijke
ontwikkeling wordt de bestaande functionele indeling van de groene ruimte geconfronteerd
met nieuwe ruimteclaims voor natuurontwikkeling, waterbeheer, infrastructuur,
bedrijfsterreinen en recreatie. Eén van de meest in het oog springende
ruimteclaims betreft de vraag naar ‘ruimte voor water’ (V&W, 2000). Als gevolg
∗ Een deel van dit hoofdstuk is eerder verschenen in het proefschrift Planning, contract en
commitment (Van Ark, 2005).
11