Internationale benchmark capaciteit luchthavens - Kennisinstituut ...

1. Opzet van de benchmark
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1 Achtergrond
Ondanks de huidige economische situatie, met wereldwijd dalingen van
het aantal passagiers, vracht en vliegbewegingen, zal de vraag naar
luchtvaart op lange termijn naar verwachting blijven groeien. In
prognoses van Eurocontrol zal het aantal vliegbewegingen over twintig
jaar, afhankelijk van het scenario, met meer dan de helft groeien of
zelfs meer dan verdubbeld zijn ten opzichte van nu (Eurocontrol,
2008a). Mogelijk wordt die groei door de huidige crisis een paar jaar
vertraagd, maar de meeste Europese luchthavens hebben momenteel te
weinig capaciteit om een dergelijke toename van de vraag te kunnen
accommoderen. Dit geldt ook voor Schiphol.
Om inzicht te krijgen in de mogelijkheden voor luchthavenontwikkeling
van Schiphol ten opzichte van concurrerende luchthavens, is het van
belang om inzicht te hebben in de ontwikkeling van de capaciteit.
Luchthavens die nog veel groeiruimte hebben, hebben een betere
uitgangspositie in het concurrentiespel dan luchthavens die niet of
nauwelijks groeiruimte hebben. Hoe dit uitpakt in de onderlinge
concurrentieverhoudingen, zal echter ook afhangen van lokale
marktomstandigheden, de strategieën van luchtvaartmaatschappijen,
luchthavens en overheden, en van de mate waarin netwerken op
luchthavens complementair zijn. Een luchthaven die nog veel kan
groeien, hoeft niet per definitie een grote concurrent te worden. Deze
benchmark draagt materiaal aan om de uitgangspositie van Schiphol te
kunnen beoordelen.
1.2 Doel van de benchmark
Vrije capaciteit op luchthavens is een belangrijk aspect in de onderlinge
concurrentieverhoudingen. Dit is bijvoorbeeld te zien nu de
vliegbelasting is ingevoerd voor passagiers die uit Nederland
vertrekken. Door deze maatregel neemt de aantrekkelijkheid van
vliegen via buitenlandse luchthavens toe. Op regionale luchthavens in
België en Duitsland kan die vraag tot nu toe makkelijk
geaccommodeerd worden. Het blijkt dat Schiphol daardoor passagiers
verliest aan concurrenten (SEO, 2009).
De discussie over de huidige vrije capaciteit en de capaciteit die nodig is
om groei in de markt te accommoderen, hangt af van het specifieke
soort capaciteit en voor welk deel van de markt die capaciteit belangrijk
is. Zo wordt bijvoorbeeld gesproken over de fysieke jaarcapaciteit van
een luchthaven, de milieucapaciteit, de piekuurcapaciteit en
nachtregimes. Hoge piekuurcapaciteit is onder andere van belang voor
33