Internationale benchmark capaciteit luchthavens - Kennisinstituut ...

Begin jaren twintig van de vorige eeuw kwam de commerciële
luchtvaart in Duitsland op gang. Het op 30 oktober 2008 gesloten
vliegveld Berlijn Tempelhof was de eerste luchthaven van Duitsland.
Luchthaven Düsseldorf opende in 1927 haar deuren. In 1936 begint
luchthaven Frankfurt Main met haar activiteiten. Luchthaven München
is vanaf 1939 operationeel. Begin jaren vijftig van de vorige eeuw
startte de burgerluchtvaart op luchthaven Keulen. In 2003 is luchthaven
Weeze opengegaan voor commerciële vluchten. Bij de verdere
beschouwing van de historische ontwikkelingen ligt het accent
voornamelijk op Frankfurt Main.
Na de opening van Frankfurt Main groeide de luchthaven al snel uit tot
de tweede luchthaven van Duitsland, achter Berlijn Tempelhof. Na de
Tweede Wereldoorlog werd het belang van Frankfurt Main aanzienlijk
vergroot door de luchtbrug die werd opgezet met Berlijn. Frankfurt
kreeg hiervoor een tweede start- en landingsbaan. Eind jaren vijftig van
de vorige eeuw werden al plannen gemaakt voor een derde baan.
Volgens Gordijn (2006) leiden deze plannen tot grote onrust bij
omwonenden. ‘Met de komst van de straalvliegtuigen is de
geluidsoverlast al enorm gestegen; een nieuwe baan, en dus meer
vluchten, zal de overlast nog vergroten. Ook de grote hoeveelheid bos
die teloor zal gaan bij de aanleg van Startbahn West leidt tot veel
protesten en juridische procedures. De protestacties hebben
aanvankelijk succes: de derde baan wordt uitgesteld.’ In 1980 wordt hij
echter toch aangelegd en in 1984 in gebruik genomen.
Vanaf 1972 groeit Frankfurt Main uit tot een internationale hub, mede
doordat Lufthansa kiest voor Frankfurt als home base voor het hub and
spokes-netwerk. Frankfurt Main is tegenwoordig nog steeds de
belangrijkste hub van Lufthansa, maar wegens capaciteitsgebrek is de
afgelopen jaren een deel van het internationaal verkeer overgeheveld
naar München. Hierdoor werkt Lufthansa momenteel met een multihubsysteem.
Gordijn (2006) geeft aan dat exploitant Fraport A.G. de
hubfunctie op Frankfurt wil behouden en versterken.
De aankoop van luchthaven Hahn, een voormalige Amerikaanse
militaire basis in een dunbevolkt gebied in de Hunsrück, maakt het
mogelijk om een aantal soorten vliegverkeer van Frankfurt Main naar
Frankfurt Hahn te verplaatsen. Op Frankfurt is daardoor meer capaciteit
voor activiteiten, zoals internationale vluchten, die bijdragen aan de
hubfunctie. De mogelijkheden op Hahn voor vrachtvluchten in de nacht
zijn voor Fraport erg belangrijk, aangezien op Frankfurt Main meer
beperkingen gelden. Volgens Gordijn (2006) biedt de uitplaatsing van
verscheidene activiteiten naar Hahn nog niet voldoende capaciteit op
Frankfurt Main om de hubpositie veilig te stellen. Fraport acht het
daarom noodzakelijk om de luchthaven uit te breiden met een vierde
baan. In de besluitvorming daarover zijn daarom concessies gedaan ten
aanzien van nachtvluchten.
Wettelijk kader
De Duitse federale regering is verantwoordelijk voor het
luchtvaartbeleid. De beslissingsbevoegdheden over luchthavens liggen
91