Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PRZEMIANY WSI POLSKIEJ 1853<br />
Ban.stwo kontroluje 3/4 towarowej produkcji roslinnej i prawie<br />
takq samq cz~sc produkcji zwierz~cej .<br />
.Na koniec Itrzeba jeszcze par~ slow poswi~cic wielkiej wlasnosci<br />
rolnej. Przed wojnq wielka wltasnosc stanowila w Polsce<br />
zaledwie 1% gospodarstw, a obejmowala prawie polow~ uzytikow<br />
rolnych. Reforma f\olna Iprzekazala chlopom wi~kszq cz~sc ziemi<br />
nalezqcej do gospodarstw ponad 50 wzgl. 100 ha. Zakonczyl si~<br />
odwieczny spor i zawisc mi~dzy mi~dzy folwarkiema chlopem.<br />
Niemniej jednak wielka wlasnosc nie zosta~a calkowicie zlikwidowana,<br />
powstaly oparte juz na innych zasadach Panstwowe<br />
Gospodarstwa Rolne. Obejmujq one okolo 2,5 mIn. ha ziemi uzytkowanej<br />
rolniczo, stanowi to 12% oalosci gruntow. Z gruntow<br />
tych pochodzi okolo 25% zboz, 8% mi~sa bydl~cego i 17010 mleka<br />
zakupywanego przez Panstwo. Rozmieszczenie PGR nie jest rownomieme<br />
w calym kraju, w takich wojewodztwach jak wmdawskie<br />
stanowiq one 22,10f0, olsztynskie 25,7%, koszalinskie 35°/_,<br />
szczecinskie 37%. Aby w 'pelni ocenic ich rol~ g'ospodarczq, trzeba<br />
by miec zasadnicze dtane cyfrowe. Jest jednak kilka przyczyn,<br />
dla ktorych bardzo trudno nawet w stosunku "do PGR, ktore<br />
prowadzily rachunkowosc i sprawozdawczosc z,aro.wno rzeCZOWq<br />
j,ak i f.intansowq, zdobyc odpowiednie dane porownywalne.<br />
Pierwszq takq przyczynq jest pieniqdz, ktory w okresie planu<br />
6-letniego ,tracil swojq Wtartosc, stqd trudno porownywac zyski<br />
i straty. Dalsza przyczyna to ceny, ktorych bylo kilka systemow.<br />
Inne Sq ceny obowiqzkowych dostaw, inne ceny kontraktacyjne, inne<br />
znowu z wolnego rynku czy sprzedazy ponadobowiqzkowej. Mi~dzy<br />
pO:zJiomem ty,eh cen byla duZJa roZn1i.ca. PGR sprzedawal slwojq<br />
produkcj~ wedle mmego systemu cen, a gospodalrstwa chlopskie<br />
jeszczewedlug innego, porowTItanie wi~c bylo bardzo trudne,<br />
albo wr~cz niemozliwe. Oprocz roznych systemow cen byl nieustanny<br />
ruch cen nawet w jednym i ,tym samym systemie. Trzeciq<br />
przyczymq Sq ro~e systemy rachumkowosoi. RolnictWio ·ma . t~<br />
wl,asciwoSc, ze sarno dla sieble wytwarza rozne srodki produkcji<br />
jak pasze, sci61ka, obomik; stqd istniejq rozne sposoby oblicz-ania<br />
wielkosci produkcji i nakladow. To sarno gospodarstwo i przy<br />
tych samych cenach moze wykazac roznq wartosc ,produkcjiza<br />
Ieznie od sposobu liczenia. Dlatego odnosnie PGR mozna podac<br />
tylko ogolne stwierdzeni,a. W okresie planu szescioletniego udzial<br />
panstwowych gospodarstw znacznie wzrosl, ,ale rosla przy tym<br />
i powierzchnia jego uzytk6w roInych. . Po roku 1957 udzial ten<br />
jest · w z'asadzie staly, mimo pewnych zmiClJn powierzchnd , in<br />
minus,. To wskazywaloby, ze wzrasta wydajnosc ziemi w tych<br />
gospodarstwach, choc jest jeszcze ciqgIe mniejsza niz w poz,ost'alym<br />
rolnictwie. Gdy chodzi 0 sklad 'persontalny PGR, to trzeba podkre
Change language