ELEMENTI STROJEVA
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
l<br />
l<br />
Slika 1.14: Naprezanja od savijanja u konzoli simetričnog presjeka<br />
i obično se ne provjerava, jer je kontrolirana visinom naprezanja. Stoga su za ispravnu<br />
eksploataciju strojnih dijelova opasnije deformacije progiba i nagiba, koje se moraju nalaziti u<br />
dopuštenim granicama. Progib w = y i nagib β = y' neutralne linije opterećenog elementa na<br />
mjestu x računaju se integracijama njezine jednadžbe, koja je dana u diferencijalnom obliku:<br />
y ''<br />
M<br />
2<br />
= d w<br />
z,x<br />
2<br />
dx<br />
= − E I<br />
(1.38)<br />
⋅ y<br />
M z,x [Nmm] moment savijanja oko osi z u presjeku čiji je položaj definiran koordinatom x .<br />
1.7.4 Izvijanje<br />
Pri postupnom povećanju tlačnih opterećenja vitkih elemenata (kod kojih je dužina mnogo veća u<br />
odnosu na njihovu debljinu), dolazi kod određenih kritičnih opterećenja do gubitka njihove<br />
elastične stabilnosti, koja se manifestira kao izvijanje.<br />
Izvijanje je karakteristično po savijanju vitkih elemenata u smjeru najmanjeg momenta inercije<br />
poprečnog presjeka. Pri tome se u poprečnom presjeku, pored normalnih tlačnih naprezanja zbog<br />
tlačnih sila, javljaju i dodatna savojna naprezanja zbog izvijanja. Izvijanje uzrokuje gubitak<br />
stabilnosti elementa, pri čemu mala dodatna opterećenja iznad kritičnog vode do velikog porasta<br />
naprezanja i do loma.<br />
Normalno naprezanje u elementu u trenutku kada dođe do izvijanja, naziva se kritično naprezanje<br />
izvijanja σ k . Kritično naprezanje izvijanja određuje se analitički, posebno za elastično i<br />
neelastično izvijanje, a ovisno je o vitkosti elementa λ, koja se određuje izrazom<br />
l izv [mm] slobodna dužina izvijanja, slika 1.15<br />
i min [mm] najmanji polumjer inercije, izraz (1.40)<br />
l izv<br />
λ = (1.39)<br />
i<br />
min<br />
28
Change language