Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

6. Świadomość i zachowania zdrowotnepracowników o niskim poziomie wykształceniaKrzysztof Puchalski1. WstępW rozdziale tym analizowane będą różnice pomiędzy grupami o odmiennym statusie wykształcenia,zachodzące w obszarze wybranych uwarunkowań aktywności zdrowotnej. Uwzględnione zostaną tespośród uwarunkowań zdrowego stylu życia, które mogą być modyfikowane poprzez szeroko pojętąedukację zdrowotną i siedliskowe programy promocji zdrowia. Wśród nich omówione będą także tezjawiska i cechy, które warunkują sam odbiór przekazów edukacyjnych i przez to wpływać mogą naskuteczność tej formy działań. Kluczowe pytanie dotyczy tego, czy osoby o niskim wykształceniu częściej,czy rzadziej niż wyżej wykształcone posiadają takie cechy, które uznawane są jako sprzyjające zachowaniomprozdrowotnym. Albo odwrotnie – czy osoby te częściej, czy rzadziej charakteryzują się cechami(innymi niż poziom wykształcenia), które nie sprzyjają takim zachowaniom. W tym kontekście pojawi sięteż pytanie, na ile osoby o niskim wykształceniu są otwarte na korzystanie z przekazów edukacji zdrowotnej– tych, które miałyby kształtować ich dyspozycje do zdrowego sposobu życia.Powyższe ustalenia przedstawione będą w oparciu o wyniki badań przeprowadzonych w czterechkrajach uczestniczących w projekcie. Poszukiwania różnic pomiędzy grupami o odmiennym statusiewykształcenia prowadzone będą w całej zbadanej populacji, obejmującej łącznie 1691 pracowników (817nisko i 874 wysoko wykształconych) z czterech krajów. Oprócz tego zostanie sprawdzone, na ile grupao niskim poziomie edukacji jest jednorodna – czy jej reprezentanci z poszczególnych krajów różnią sięznacząco między sobą, czy inaczej – można próbować uogólnić wyniki i odnieść je do wszystkich niskowykształconych pracowników we wszystkich krajach partnerskich projektu lub nawet w całej Europie.2. Postawy emocjonalne i skłonnośćdo refleksji na temat zdrowego trybu życiaWażne dla powodzenia większości działań edukacyjnych, zmierzających do wpływania na zdrowystyl życia, są niewątpliwie dwie sprawy leżące po stronie adresatów tych działań. Pierwsza to ich postawaemocjonalna wobec zdrowego życia (i dotyczących go przekazów), druga to skłonność do refleksji na tematwłasnego postępowania i tego, jak wpływa ono na zdrowie.Badania pokazały, że problematyka zdrowotna (podejmowana m.in. w mediach, codziennychrozmowach) raczej rzadko, bo tylko u 5% ogółu pracowników, wzbudza negatywne emocje (Tab. 1). Cociekawe, dzieje się tak ponad dwukrotnie częściej wśród osób o niskim poziomie wykształcenia, niżw odmiennej grupie. W skrajnych grupach, czego nie widać w tabeli, różnica jest nawet pięciokrotna: 10%wśród najniżej i 2% wśród najwyżej wykształconych.Pozostałą część populacji, pozbawioną owych negatywnych emocji, podzielić można na trzypodobnie liczne grupy, z których każda prezentuje odmienną postawę.51