Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

12. Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie –przykład słoweńskiNataša Dernovšček Hafner, Tanja Urdih Lazar, Klavdija Besednjak1. Podstawy niekorzystnej sytuacji pracownikówo niskim poziomie wykształcenia – stan zdrowia,poziom wykształcenia i status finansowyStruktura edukacyjna populacji aktywnej ekonomicznieKrajowe statystyki dotyczące struktury edukacyjnej populacji aktywnej ekonomicznie w 2008 r.pokazują, że 14,8% pracowników nie posiada wykształcenia średniego, a 26,8% ukończyło gimnazjum lubszkołę zawodową (Statistical Office of the Republic of Slovenia, 2008a). Według danych z 2007 r. 41,6%pracowników w Słowenii nie ma wykształcenia średniego technicznego lub ogólnokształcącego, „którewarunkuje kontynuowanie edukacji w szkołach wyższych i jest wskaźnikiem osiągnięć piśmiennychniezbędnych do radzenia sobie w nowoczesnych społeczeństwach informacyjnych” (Statistical Office ofthe Republic of Slovenia, 2008a, Ivancic i wsp., 2007). Ogólny zarys struktury edukacyjnej pracownikóww przemyśle w 2007 r. wskazuje, iż ci z wykształceniem niższym niż średnie (pracownicy przyuczenilub niewykwalifikowani) stanowią istotną część zatrudnionych w następujących sektorach: budownictwo(37%), rolnictwo, myślistwo i leśnictwo (30,6%), produkcja (29,4%) oraz gastronomia (24%) (StatisticalOffice of the Republic of Slovenia, 2008b). Niemniej jednak, w ciągu dwóch ostatnich dekad strukturaedukacyjna pracowników ulegała poprawie wraz z zatrudnianiem bardziej wykształconej siły roboczeji odpływem mniej wykształconych pracowników w związku z restrukturyzacją ekonomiczną (Ivancici wsp., 2007).Status finansowyWedług badań prowadzonych poza Słowenią około połowa wszystkich pracowników o niskichumiejętnościach podstawowych posiada nisko płatną pracę. Okazuje się, że zdobycie functional literacy (tzn.umiejętności pisania i czytania) na średnim bądź wysokim poziomie jest niezmiernie istotnym czynni kiemw uniknięciu niskich zarobków. Spośród 65% pracowników, którzy uzyskali poziom 3 (kategoria środkowa)lub wyższy w badaniu tego typu umiejętności (National Health Literacy Survey) jedynie 3,5% mężczyzni 6,5% kobiet miało niskie zarobki i żyło w rodzinach o dochodach nieprzekraczających 150% poziomuubóstwa. Z drugiej strony, niski poziom functional literacy znacznie zwiększa prawdo-podobieństwo niskopłatnej pracy. Na przykład występowanie takich zarobków u kobiet było o 30 punktów procentowychwyższe wśród tych, u których poziom literacy był najniższy w stosunku do tych, które uzyskały średniwynik (Lerman, Skidmore, 1999).Wyniki badania krajowego zrealizowanego w ramach projektu LEECHDane z badania przeprowadzonego na Słowenii pokazują, że nie ma znaczących różnic pomiędzygrupami o różnym poziomie wykształcenia, a samooceną zdrowia. Ponad 70% respondentów stwierdziło,127