Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

wprost kwestii statusu edukacyjnego, jednakże można domniemywać, że to także ważny aspektgenerujący nierówny dostęp do zdrowia, który powinien zostać podjęty w ramach działań unijnych. Jakometodę radzenia sobie z tym zagadnieniem wskazano popularyzacje programów alfabetyzacji zdrowotnejdla różnych grup wiekowych.Głównym narzędziem finansowym, pozwalającym obecnie na realizację polityki prozdrowotnej UE,jest Program Zdrowia Publicznego na lata 2008-2013. Drugi wspólnotowy program zdrowia publicznegowskazuje, że w jego ramach powinno prowadzić się działania, mogące pomóc w identyfikacji przyczynnierówności w zakresie zdrowia i zachęcać między innymi do wymiany sprawdzonych rozwiązańw dziedzinie likwidacji takich nierówności. W ramach programu corocznie fundowane są zatem projektydedykowane temu tematowi, choć trudno znaleźć działania odnoszące się przede wszystkim do problemunierówności wynikających z różnic w statusie edukacyjnym (Parlament Europejski, 2007).Drugi istotny obszar działań to polityka edukacyjna UE. Co prawda jest to obszar kształtowany przezPaństwa Członkowskie samodzielnie (podobnie jak kwestie opieki zdrowotnej), ale w ramach unijnychprogramów ustalane są wspólne cele, a także wdrażane różnorodne mechanizmy wspierania ich realizacji.W ramach Strategii Lizbońskiej realizowana jest koncepcja kształcenia się przez całe życie, która służyćma budowaniu i rozwijaniu kultury uczenia się i nadaniu wysokiej rangi nauce; zwiększaniu dostępu doinformacji i doradztwa na temat możliwości edukacyjnych oraz przybliżenie owych możliwości uczącymsię, zwiększaniu poziomu inwestycji (finansowych i czasowych) w samokształcenie, upowszechnieniuumiejętności podstawowych (w tym kompetencji społecznych i obywatelskich) oraz rozwojowi innowacyjnychsposobów uczenia się.Wiodącym instrumentem realizacji powyższej koncepcji jest tu „Program uczenia się przez całeżycie”, na który UE na lata 2007-2013 przeznaczyła około 7 mld euro. Służyć ma on wspieraniu szkoleniazawodowego, jak również współpracy pomiędzy instytucjami prowadzącymi szkolenia zawodowea przedsiębiorstwami (program Leonardo da Vinci), zwiększaniu mobilności studentów i współpracyuniwersytetów (program Erasmus), finansowaniu projektów edukacyjnych dla dorosłych (programGrundtvig), a także współpracy między szkołami i pracującymi w nich nauczycielami (programComenius). W szczególności Grundtvig odnosi się do działań związanych z podnoszeniem kompetencjioraz rozwiązywaniem problemów wynikających z niskiego statusu edukacyjnego (DG Edukacja i Kultura –serwis internetowy). Projekt LEECH oraz ta publikacja były możliwe dzięki wsparciu z tego właśnie źródła.Kolejny ważny obszar w odniesieniu do osób nisko wykształconych to polityka społeczna UE. Jakwspomniano wcześniej, cele wieloletnich strategii wspólnotowych obejmują problematykę przeciwdziałaniawykluczeniu i zwiększania spójności społecznej.Program działań społecznych realizowany jest od lat 70. jako element polityki Unijnej. Obecniekluczowe zadania w tym zakresie wyznaczane są przez tzw. Agendy Społeczne. To rodzaj deklaracjiprogramowych, towarzyszących Strategii Lizbońskiej, których realizacja odbywa się za pomocą różnychinstrumentów: prawodawstwa UE, dialogu społecznego (rozumianego jako współpraca związkówi organizacji pracodawców, pracowników i administracji publicznej), współpracy pomiędzy państwamiczłonkowskimi, finansowania przez UE (wykorzystywanie wspólnotowych funduszy strukturalnych,Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji oraz programu PROGRESS do celów związanychz zatrudnieniem i solidarnością społeczną), partnerstwa, dialogu i komunikacji (zaangażowanie organizacjipozarządowych, władz regionalnych i lokalnych oraz innych zainteresowanych stron i konsultacje z nimi)oraz poprzez zagwarantowanie, że wszystkie dziedziny polityki UE promować będą możliwości, dostępi solidarność (monitorowanie nowych inicjatyw pod kątem ich konsekwencji społecznych i związanychz zatrudnieniem).Pierwsza Agenda Społeczna UE, przyjęta w 2000 r. przez Komisję Europejską, obejmowała pierwszepięć lat Strategii Lizbońskiej (2000-2005). Obecnie obowiązująca wersja, zapoczątkowana w lutym 2005 r.,obejmuje lata 2005-2010. Ponieważ wszystkie przewidziane w Agendzie z 2005 r. środki zostały przyjęte,Komisja Europejska uruchomiła w lipcu 2008 r. nową wersję Agendy Społecznej tzw. Odnowioną AgendęSpołeczną: Możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI w., zawierającą inicjatywy w dziedzinie walkiz dyskryminacją oraz edukacji i zdrowia. Agenda ta traktuje o szeregu elementów polityki społecznej,wskazując na priorytety, między innymi: inwestowanie w ludzi, ilość i jakość miejsc pracy oraz noweumiejętności, dłuższe i zdrowsze życie (tu jako jedno z zagrożeń wskazuje się niski poziom wykształcenia)30