Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

1. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowiajako sposób zwiększenia konkurencyjnościnisko wykształconych osób na rynku pracy –przebieg i założenia projektu LEECHElżbieta Korzeniowska, Krzysztof Puchalski,Eliza Goszczyńska, Jacek Pyżalski, Patrycja Wojtaszczyk1. Wykonawcy, cele i zadania projektuProjekt pn. „Strengthening transversal competences of low educated employees concerning their healthchoices in the context of changing labour market” 1 (akronim: LEECH) to międzynarodowe przedsięwzięciebadawczo-wdrożeniowe, realizowane w ramach Lifelong Learning Programme, podprogramu Grundtvig, odgrudnia 2008 r. do lutego 2011 r. równocześnie w czterech państwach członkowskich Unii Europejskiej:Hiszpanii (ES), Łotwie (LV), Polsce (PL) oraz Słowenii (SI). Jego koordynatorem było Krajowe CentrumPromocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera (Nofer Institute ofOccupational Medicine) (Polska), podczas gdy pozostałe instytucje partnerskie to: Instituto Valenciano DeAtención a Los Disapacitados (Valentain Institute of Care of Disabled People), Univerzitetni Klinični CenterLjubljana, Klinični Inštitut za Medicino Dela, Prometa in Športa (University Medical Centre, Clinical Instituteof Occupational, Traffic and Sports Medicine), Rīgas Stradiņa Universitātes Darba un Vides Veselības Institūts(Institute of Occupational and Environmental Health of Riga Stradins University).Uzasadnieniem podjęcia takiego projektu były wyniki badań społecznych, prowadzonych w różnychkrajach europejskich, które wskazują na powiązanie lepszego stanu zdrowia oraz korzystniejszych dla niegozachowań z wyższym poziomem wykształcenia. Mówiąc inaczej – im niższy status społeczno-ekonomiczny(w tym szczególnie edukacyjny), tym statystycznie gorsze zachowania zdrowotne, motywacja do wprowadzaniazmian w stylu życia, a tym samym zdrowie. Niższy status wykształcenia to wyższe koszty dlapaństwa (opieka zdrowotna, pomoc społeczna), a także ograniczenia dla samych zainteresowanych –np. mniejsza konkurencyjność na rynku pracy. Stąd szczególnie istotnym wyzwaniem staje się zmniejszanienierówności w szeroko rozumianym zdrowiu pomiędzy grupami pracujących z wyższym i niskim poziomemwykształcenia. Efektywną metodą dla poprawy stanu zdrowia, zachowań zdrowotnych oraz społecznejinkluzji osób z niskim statusem edukacyjnym jest budowanie i wdrażanie specyficznej strategii edukacjizdrowotnej oraz promocji zdrowia, dostosowanej do możliwości i potrzeb tej grupy. Niemniej jednak praktykapokazuje, że większość programów tego rodzaju adresowanych jest do ogółu społeczeństwa i nie uwzględniaspecyfiki tej grupy docelowej, paradoksalnie przyczyniając się często do pogłębiania nierówności w zdrowiu.W związku z tym, zasadniczym celem projektu LEECH było opracowanie zaleceń dla edukacjizdrowotnej i promocji zdrowia, wynikających ze specyfiki potrzeb i możliwości pracowników o niskimpoziomie wykształcenia. Inaczej rzecz ujmując, omawiane przedsięwzięcie zostało zaprojektowane z myślą1Tłum.: wzmocnienie kompetencji nisko wykształconych pracowników w zakresie ich wyborów zdrowotnych w kontekście zmian narynku pracy.5