Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

and Working Conditions, 2002) i to właśnie one są obiektem działań wspomagających czy naprawczych.Rzadziej natomiast myśli się o rozwiązaniach adresowanych bezpośrednio do grupy osób o niskim statusiewykształcenia, które miałyby stanowić element prewencji dotykających ją ww. problemów społecznychi zdrowotnych. Taki stan rzeczy może wynikać m.in. z trzech kwestii. Po pierwsze, w wielu krajach UniiEuropejskiej, stawiającej duży nacisk na realizację celów Strategii Lizbońskiej oraz założeń DeklaracjiBolońskiej, od lat obserwuje się zmniejszanie się udziału osób o niskim poziomie wykształcenia w populacjigeneralnej (dane w tym zakresie dla czterech krajów uczestniczących w projekcie LEECH prezentująRyc. 1 i 2). Po drugie, podjęcie działań skierowanych wyłącznie do omawianej grupy może być postrzeganejako przejaw jej stygmatyzacji, a co za tym idzie – naruszenie zasad politycznej poprawności. Ponadtopoza faktem, iż z tej perspektywy może nie być to wdzięczny obiekt działań, często również nie jest tołatwy podmiot różnego typu przedsięwzięć. Przykładem mogą tu być chociażby powszechne w omawia nejgrupie bariery motywacyjne i brak pozytywnych doświadczeń w nauce jako czynniki istotnie ograniczającekorzysta nie przez jej przedstawicieli z oferty kształcenia ustawicznego (Ministerstwo Gospodarkii Pracy, 2006).Ponieważ pomimo istniejących przeszkód grupa ta wymaga dostosowanych do jej potrzeb, możliwościi często również preferencji działań w zakresie polityki społecznej, edukacji i promocji zdrowia, celemniniejszego rozdziału jest próba przedstawienia jej specyfiki w kontekście korzystania z różnych formkształcenia ustawicznego, poziomu wiedzy i umiejętności pożądanych na współczesnym rynku pracy,możliwości zatrudnienia, sposobów wykonywanej pracy zawodowej, sytuacji finansowej, wzorów podejmowanychzachowań zdrowotnych oraz stanu zdrowia, a także zadowolenia z życia zawodowego i osobistego.Idzie tu głównie o stworzenie charakterystyki nisko wykształconych (w tym pracujących) w całej UniiEuropejskiej ze szczególnym uwzględnieniem czterech państw biorących w udział w projekcie LEECH.W związku z tym w niniejszym rozdziale wykorzystano głównie wyniki badań ogólnoeuropejskich –przede wszystkim gromadzonych przez Eurostat oraz koordynowanych przez Eurofund.Ryc. 1:Zmiany w latach 1998-2008 w odsetkach populacji w wieku 25-64 lataz wykształceniem na poziomie 0-2 wg ISCED 1997 3 (w %)Opracowanie własne na podstawie danych z bazy Eurostat:http://epp.eurostat.ec.europa.eu3W niniejszym rozdziale do opisu poziomów wykształcenia stosowana jest głównie Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Edukacji(z ang. International Standard Classification of Education) zaaprobowana w listopadzie 1997 r. przez 29. Konferencję UNESCO –stąd ISCED 1997. Wyróżniono w niej siedem poziomów edukacyjnych: poziom 0 – wychowanie przedszkolne; poziom 1 – kształceniepodstawowe lub pierwszy etap edukacji podstawowej; poziom 2 – kształcenie średnie (niższy poziom) lub drugi etap edukacji podstawowej;poziom 3 – kształcenie średnie (wyższy poziom); poziom 4 – kształcenie powyżej średniego (nie wyższe); poziom 5 – pierwszyetap kształcenia wyższego (nie prowadzący bezpośrednio do zaawansowanych kwalifikacji badawczych); poziom 6 – drugi etapkształcenia wyższego (prowadzący do zaawansowanych kwalifikacji badawczych). Jeśli chodzi konkretnie o polski system edukacjipo reformie, rozpisany według systemu ISCED 1997, to przedstawia się on następująco: poziom 0 – przedszkole; poziom 1 – szkołapodstawowa; poziom 2A – gimnazjum (przy czym przed reformą szkolnictwa w 1999 r. ukończenie szkoły podstawowej wiązało sięz uzyskaniem wykształcenia na poziomie 2. wg ISCED 1997); poziom 3A – liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum,uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające; poziom 3C – zasadnicza szkoła zawodowa; poziom 4C – szkoła policealna;poziom 5A – wyższe studia zawodowe, studia magisterskie, studia uzupełniające magisterskie, studia podyplomowe, poziom 5B –kolegium nauczycielskie, nauczycielskie kolegium języków obcych; poziom 6 – studia doktoranckie. W dalszej części artykułu wszystkieopisy poziomów wykształcenia są wyrażone według tej klasyfikacji. (Źródło: http://europass.frse.org.pl/files/isced.pdf).10