Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

jest 12%, podczas gdy wśród tych na poziomie 0-1 dotyczy to już 28% osób). Tym samym, im lepszewykształcenie pracujących, tym częściej wyrażane zadowolenie z życia zawodowego – dla przykładu, o ilew całej próbie co czwarty respondent (25%) uważa, że jest bardzo zadowolony z swojej pracy, to wśródosób z wykształceniem zaklasyfikowanym do grupy 6. – już aż co drugi (51%). Czwarta edycja EWCSpokazuje także, że pracujący legitymujący się dyplomem ukończenia uczelni wyższej wyraźnie częściejwyrażają przekonanie, że mają dobre perspektywy rozwoju kariery zawodowej niż pracujący o niższympoziomie wykształcenia (Joling, Kraan, 2008) 34 .9. PodsumowanieReasumując, przytoczone w niniejszym rozdziale dane jasno wskazują na istotną odmiennośćpopulacji osób nisko wykształconych w stosunku do tych o wysokim statusie edukacyjnym. Niskie lubbrak kwalifikacji wynikające z krótkotrwałego i/lub ogólnego (tj. niezawodowego) kształcenia stosunkoworzadko są pogłębiane/zdobywane w toku kształcenia ustawicznego – w 2007 r. podejmowanie kształceniaformalnego i/lub pozaformalnego dotyczyło tylko blisko co piątego obywatela UE w wieku 25-64 lataz wykształceniem na poziomie 0-2 (18%), ale już częściej niż co drugiego legitymującego się dyplomemukończenia uczelni wyższej – poziom 5-6 (58,8%). Nic więc dziwnego, że charakteryzowana grupawyraźnie rzadziej posiada tak szczególnie pożądane umiejętności na współczesnym rynku pracy jakkompetencje w zakresie ICT (dane z 2009 r. wskazują, że wśród osób w wieku 16-74 lata przeciętnie codruga z wykształceniem na poziomie 0-2 nigdy nie obsługiwała komputera czy Internetu, podczas gdybrak takich doświadczeń dotyczył już tylko kilku procent osób z wykształceniem wyższym). Kwestie tesą jednym z istotnych czynników wyjaśniających znacznie gorszą pozycję charakteryzowa nej grupy narynku pracy. Dobrze obrazuje to chociażby wskaźnik zatrudnienia, który w 2008 r. wśród obywateli UEw wieku 25-64 lata z wykształceniem na poziomie 0-2 wynosił jedynie 56,6%, podczas gdy wśród najlepiejwyedukowanych (poziom 5-6) już 85,3%, czy przeciętny zrównoważony dochód netto, który w tym samymroku w UE wśród nisko wykształconych (poziom 0-2) w wieku 18-64 lata stanowił jedynie 57% dochodutych z wyższym wykształceniem (poziom 5-6). Poza tym, w grupach tych obserwuje się zupełnie innąspecyfikę pracy zawodowej – najniżej wyedukowani wyraźnie rzadziej posługują się technologią przywykonywaniu obowiązków pracowniczych (obsługują komputery i/lub inne maszyny), a także rzadziejwykonują zadania angażujące umiejętności poznawcze/ intelekt. Poza gorszym funkcjonowaniem w sferzezawodowej nisko wykształceni mają także gorsze zdrowie (zarówno w kontekście obiektywnych wskaźnikówzdrowotnych – jak chociażby BMI, jak i subiektywnych – np. autoocena zdrowia). Nie powinno to jednakdziwić, skoro charakteryzują ich gorsze wzory zachowań zdrowotnych, a także rzadsze korzystanie z badańprofilaktycznych. Ta istotnie gorsza sytuacja nisko wykształconych (w sferach zawodowej, finansowej, jaki zdrowia) ma swoje odzwierciedlenie w istotnie mniejszym zadowoleniu z życia zawodowego jak i osobistegow stosunku do grup o wysokim statusie edukacyjnym.34Bardziej szczegółowych danych w tym względzie, niemniej jednak dotyczących wyłącznie Polski, dostarcza także badanie zrealizowanew 2007 r. przez Centrum Badania Opinii Społecznej (2008b) – populacja badana liczyła 38 866 osób dorosłych, z czego 54,1% stanowilipracujący. I tak, o ile w całej próbie pracujących pozytywną ocenę wystawia swojej pracy 62,8% respondentów, o tyle odsetki powyżejtej średniej dotyczą już tylko najlepiej wykształconych grup: 68,3% osób z wykształceniem pomaturalnym, 69,4% – wyższym licencjackim,75,1% - wyższym magisterskim oraz 85,8% – wyższym z stopniem co najmniej doktora. Co ciekawe, gdy pytano respondentówo ocenę na skali od 1 do 5 (gdzie 1 oznaczało zdecydowaną dezaprobatę danego stwierdzenia, 3 – odpowiedź „i tak, i nie (różnie bywa)”,a 5 – pełną aprobatę) następujących ośmiu wymiarów pracy zawodowej: daje poczucie pewności zatrudnienia i stabilizacji, łączy sięz zadowalającymi świadczeniami socjalnymi, daje poczucie, że wykonywane zadania są ważne i mają sens, jest interesująca, jest zgodnaz wykształceniem i umiejętnościami, daje szanse na rozwój zawodowy, awans, wymaga doskonalenia posiadanych umiejętnościi poznawania nowych rzeczy, przynosi dobre zarobki, to jedyną kategorią zawodową, w której przeciętna całościowa ocena uplasowałasię poniżej punktu 3, a więc negatywnie, byli robotnicy niewykwalifikowani.24