Nisko wykształceni pracownicy a zdrowie – wyzwania dla edukacji ...

a) porównywano nisko i lepiej wykształconych pracowników z wszystkich badanych krajówuczestniczących w projekcie LEECH,b) poszukiwano odmienności tych grup na poziomie poszczególnego kraju.Podjęto również problem zróżnicowania w obrębie samej grupy docelowej, jaką są nisko wyedukowanipracownicy. Uwzględniono w tym przypadku kwestię czynników społeczno-kulturowych związanych z krajemzamieszkiwania.W przyjętym sposobie analizy oparto się na klasycznym schemacie komunikacji, który wyróżnia trzykluczowe elementy procesu przekazywania informacji: nadawca → przekaz (treść i forma) → odbiorca. Uznano,że kluczową kwestią dla usprawnienia działań edukacyjnych dotyczących zdrowia – by były one skuteczne,a ponadto nie generowały marginalizacji grupy odbiorców o niskim statusie – jest próba dostosowania zarównoprzekazu, jak i działań nadawcy do specyfiki, w tym potrzeb deklarowanych w tej grupie. Cechy wyróżniająceodbiorcę o niskim statusie identyfikowano głównie w sferze treści jego myślenia o sprawach zdrowia, preferencjidotyczących oddziaływań edukacyjnych, rozumienia pojęć stosowanych w przekazach na temat zdrowia,a także w sposobach jego postępowania względem zdrowia.Z uwagi na brak uniwersalnej teorii zachowań zdrowotnych, która obejmuje całą ich różnorodność(m.in. nawyki i celowe działania, sprzyjające i szkodliwe dla zdrowia, zachowania o zróżnicowanej treści,np. odżywianie i badania medyczne) inspiracje czerpano z wielorakich teorii oraz koncepcji zachowań, ichuwarunkowań i kształtowania, a także z doświadczeń praktyków edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.Zebrano je w syntetyczny model ukazujący najważniejsze czynniki wpływające na zachowania zdrowotne.Dokonano jednak ograniczenia zakresu analizy uwarunkowań zachowań i skuteczności metod ich kształtowaniado tego obszaru, na który może wpływać edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w zakładzie pracy. Stąd zrezygnowanoz zajmowania się np. czynnikami makroekonomicznymi, politycznymi, tradycją kulturową i, z drugiejstrony, np. obiektywnym stanem zdrowia, temperamentem lub czynnikami osobowościowymi.3. Struktura opracowaniaW niniejszej monografii skoncentrowano się przede wszystkim na prezentacji efektów pierwszegodziałania polegającego na rozpoznaniu specyficznych uwarunkowań zachowań prozdrowotnych pracownikówo niskim poziomie wykształcenia. Oprócz tego przedstawiono sugestie i rekomendacje dla praktykówzaangażowanych w edukację zdrowotną i promocję zdrowia, co było celem zadania drugiego. Sama monografiajest realizacją zadania czwartego oraz elementem zadań piątego i szóstego projektu LEECH.W pierwszych rozdziałach monografii przedstawiono niskie wykształcenie jako problem społecznyw UE i wyzwanie dla polityk unijnych. Kolejny prezentuje rozważania na temat uwarunkowań zachowańzdrowotnych i porządkuje różnorodne czynniki wpływające na te zachowania. Omawia te z nich, które mogąbyć przedmiotem oddziaływań w programach edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia oraz wskazuje możliwestrategie wykorzystywane w projektach tego rodzaju. W następnym uszczegółowiony zostaje problem metododdziaływania edukacyjnego na nisko wykształconych pracowników, w oparciu o istniejące doświadczeniai analizy tego problemu głównie w obszarze zachowań związanych z chorobą. Brakuje bowiem tego typuustaleń w odniesieniu do zdrowego stylu życia. Dalsze rozdziały prezentują wyniki badania prowadzonegow ramach projektu LEECH w populacji obejmującej łącznie pracowników z czterech krajów, uczestnikówprojektu. Uwzględnione tu zostały głównie stan zachowań i świadomości zdrowotnej oraz preferencjenisko wykształconych pracowników dotyczące edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Prezentacja tazostała zakończona wskazaniem rekomendacji, uwzględnienie których przyczynić się może do zwiększeniaskuteczności interwencji edukacyjno-promocyjnych podejmowanych wobec takiej grupy docelowej. Nazakończenie przedstawione zostały ustalenia dotyczące każdego z krajów – partnerów projektu LEECH.Bibliografia1. UNESCO: International Standard Classification of Education, 1997. 2006. Dostępny na stronie: http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/pdf/isced/ISCED_A.pdf8