pełny tekst - Seminare

104 JANUSZ MARIAŃSKIrencje i \V)"bory oraz szeroko rozumiana komunikacja międzyosobowa, będącawspółdziałaniem i interakcją. Tak rozumiany sąns życia rozgrywa się na płaszczyźniewiedzy (poznanie) i wartości (wartościowanie), w nieustannym odnoszeniusię do struktury społecznej stanowiącej jego kontekst.Socjologiczne horyzonty wyjaśniania sensu życia nie są konkurencją dlaujęć filozoficzno-teologicznych i psychologicznych, lecz ich dopełnieniemi poszerzeniem o aspekty społeczi1e, są szukaniem „struktur powierzchniowych",będących odpowiednikiem psychologicznych „struktur głębokich".Mówiąc o sensie życia, niekoniecznie mówi się o czymś jednostkowym, chociażw „ostatecznej instancji" jest on osobistym problemem człowieka, a niesprawą społeczną. Przyjęta definicja sensu życia jest zorientowana zarównona jednostki, jak i społeczeństwo. Socjolog koncentruje się na socjogennieuwarunkowanych problemach sensu życia lub niemożności jego znalezieniaw życiu (bezsens). Płaszczyzna, na której rozgrywa się walka o sens, jestuwarunkowana czynnikami społecznymi i osobistymi. Dla socjologa ważnejest pytanie, jak dalece życie społeczne i przemiany struktury społecznej~ływają na kształtowanie się sensu życia w świadomości ludzkiej.W niniejszym opracowaniu skupimy uwagę na zagadnieniu sensuw świadomości młodzieży szkół średnich.Podstawę empiryczną dla rozważaństanowią trzy badania socjologiczne, z.realizowane w latach 1984-1985.Przedmioten badań była młodzież licealna z klas drugich i klas maturalnychw Skarżysku Kamiennej (1984 r.) i w Sierpcu (1985 r.) oraz młodzież z klasdrugich i czwartych technikum elektronicznego i mechanicznego (wyłączniechłopcy) w Zduńskiej Woli (1985 r.) 9 . Wybrano różne typy szkół i różneśrodowiska społeczne dlatego, aby mogły uwidocznić się różnorodne horyzontydoświadczenia życiowego młodzieży w odniesieniu do problematykisensu życia. Skarżysko Kamienna liczyła 47,6 tys. mieszkańcóvv, Sierpc -tys., Zduńska Wola - 41,8 tys. mieszkańców 10 .W przebadanej zbiorowości 424 uczniów szkół średnich 51,2% to uczniowiez klas drugich i 48,8 % uczniowie z klas czwartych; 44,3 % stanowiły dziewczętai 55,7% chłopcy. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania rodziców, więcejniż połowa badanych wywodziła się z miast będących miejscem badań socjologicznych(55,0o/o), znacznie mniej z innych miast (10,4%), pozostali pochodzilize wsi (32,3%); brak danych - 2,3%. Stosunek do religii wskazujena silną autodeklarację religijną: 83,0% to głęboko wierzący i- niezdecydowani, ale przywiązani do tradycji religijnych, 2,4% -9Vvyniki pierwszego badania zostały przedsta,vione w pracy magisterskiej M. Pa w -ł owskiej : Sens życia w świadomości młodzieży licealnej (na podsta-vvie badaii drugich i czwartychklas III Liceum Ogólnokształcącego iin. Ś. Staszica w Skarżysku .Kamiennej). Lublin1985 (maszynopis, Archiwum KUL). Wyniki badal'1. z Sierpca (S. Kowalski) i Zduńskiej Woli(E. Przewłocka) są w tra1rnie opracowania„ Autor artykułu składa wyn1ienionym osobom serdecznepodzięko-wanie za udostępnienie wyników ich badaii.10Zob. Rocznik Statystyczny 1985. GUS. \Varszawa 1985 s. 43-44.