pełny tekst - Seminare

114 JANUSZ MARIAŃSKITab. 4. Postawy młodzieży wobec sensu życia (dane w %)Kategorie postawSkarżyskoKamiennaN= 122SierpcN= 116ZduńskaWolaN= 186RazemN= 424życiejest bezsensowne i możnaw nie zwątpić 9,0 1,7 7,5 6,4nie dostrzegam w życiu zbyt wielesensu, ale życie daje mi zadowolenie18,0 9,5 10,7 12,5uważam życie za sensowne,ale trudne 56,6 75,9 60,8 63,7życie jest sensowne i daje mi zadowolenie15,6 12,9 21,0 17,2brak danych 0,8 0,2Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0chociaż nie dostrzegającej w nim zbyt wiele sensu. To umiarkowanie pesymi.styczne stanowisko oscyluje między całkowitym oczarowaniem życia a całko.witą negacją wartości życia. Istnieje wreszcie niewielka, ale wyraźnie uchwytna,grupa młodzieży o całkowicie pesymistycznym nastawieniu do życia­W ątpi ona w sens życia albo go utracih1 21 • Młodzież z. większych miastczęściejpodważa senso-wność życia niż młodzież z mniejszych miast.Zreferowane dotychczas wyniki bada11 socjologicznych nie dają wprawdziecałościowego obrazu poglądów młodzieży na sens życia, ale wskazują nakilka istotnych aspektów, świadczących o jego ugruntowanym poczuciu.Deklarowane poczucie bezsensowności, oznaczające sensu życia, obejmujebardzo cienką warshvę społeczną, zamykającą się w granicach kilkuprocent (najwyżej 10%). Tylko u niewielkiej części młodzieży mamy doczynienia z nasilaniem się poczucia niezadowolenia i rezygnacji. Są to prawdopodobniejednostki, dla których wszelkie systemy w::ntości są puste i nicz nich nie wynika dla życia (traktują problemy sensu życia jako pseudoproblemy),lub ci, którzy nie potrafili się odnaleźć, chociaż tęsknią za pełnym i dojrzałymżyciem ludzkim. Nie można ·wykluczyć, że niekiedy deklaracja,nie ma sensu" jest podyktowana przez modę lub przekorę, ·według którejprzyjęte jest mówienie: „życie jest nonsensem".Znacznie więcej jest natomiast ludzi młodych, którzy pod wpływem konkretnychprzyczyn i warunków życiowych przeżyli kiedyś momenty rozcza-21W społeczeństwie zachodnioniemieckim np. w 1978 r. 56% badanych nie spotkało sięz poczuciem bezsensu u innych (w 1963 r. - 58% badanych). Zob. G. Sc h ro id t che n.Die Situation der Frau. Trendbeobachtungen uber Rollen- und Bewu,sstseinsiinderungen der Frauenin der Bundesrepublik Deutschland. Berlin 1984 s. 24 1.