pełny tekst - Seminare

120 JANUSZ MARIAŃSKIMarginesowo są deklarowane takie cele, jak dążenie do ryzyka, służbawielkiej idei, troska o nadmierne gromadzenie dóbr materialnych jako niosącesens życia. Niezbyt często zaznacz.a się dążenie do samorealizacji poprzezniezwykłe czyny lub udział \V szerszych programach społecznych. Niechętneprzyznawanie się do dążeń w zakresie wygodnego „urządzenia się w życiu"(często kosztem innych) nie świadczy bynajmniej o braku postaw konsumpcyjnychw środowiskach młodzieżowych. Dążenie do gromadzenia dóbr materialnych(„jak najmniej dać, jak najwięcej wziąć':) są prawdopodobnie znacznieczęstsze niż wynikałoby to z wypowiedzi ankietowanych osób. Zdobycieokreślonych dóbr materialnych jest także ważne jako punkt wyjścia do założeniarodziny.Z innych wartości wysuwanych przez samą młodzież można wymienićjeszcze m.in. pomoc dla drugich, wiarę w ludzi, życie dla drugich, wiarę wewłasne możliwości, ambicję, aktywne uczestnictwo \V życiu kulturalnym,poszukiwanie prawdy, postępowanie zgodne z własnymi ideałami, \valkęz samym sobą, wolną wolę i wreszcie samo życie. Te wartości są dystansowaneprzez wiele innych, odgrywających bardziej doniosłą rolę w aspiracjachmłodego pokolenia.Generalnie rzecz biorąc, obraz uznawanych wartości przez młodzieższkolną lat osiemdziesiątych zbliża się do przyjmowanego przez młod~ieżlat siedemdziesiątych. Młodzież ta „nie deklaruje chęci wpływania na losyświata, społeczeństwa, narodu; pole możliwości własnego działania ograniczasię do życia rodzinnego, towarzyskiego, koleżeńskiego itp. Dominują tuwartości i postawy afiliacyjne, nakierowane na relacje face to face w małejgrupie, na zapmvnienie jednostce życia spokojnego - pozbawionego gwałtownychnapięć, zaskoczeń zła, niesprawiedliwości, nie zmuszającego doudziału w konfliktach, walkach, w decydowaniu o życiu społecznym i przyjmowaniuodpowiedzialności za losy kraju" 30 • Dominuje więc nastawienie nazaspokajanie osobistych potrzeb i urzeczywistnianych indywidualnych potrzebw kręgu rodzinno-przyjacielskim (prywatyzacja celów życiowych, stabilizacjażyciowa) oraz niechęć do celów związanych z szerszą działalnościąspołeczną, w szerszych strukturach społecznych (niedowład zainteresowańproblematykąogólnospołeczną) 31 •Rzadko zdarza się, by jedna wartość była nosicielką sensu życia, bynostka szukała go w jednej sferze aktywności życiowej. Zazwyczaj mamy doczynienia z wiązką celów i wartości. Próbowaliśmy jednak ustalić hierarchięwartości „najvrnżniejszych z ważnych". Wybory jednorazowe wartości ułożyłysię w trzech badanych środowiskach społecznych w następującąstrukturę: głęboka wiara religijna (16,8%), szczęście rodzinne (16,3%), zdoludzkiegozaufania i przyjaciół (13,7%), znalezienie własnego miejsca3 °F. Iniewski, B. Czyżkowska, M. Libiszowska, F. Bocian. Ideowo­-moralne postawy młodzieży i determinujące je czynniki. „Badania Oś·wiato·we" 1981 nr 2 s. 39.:u Zob. Aleks a n dr o w i cz, jw. s. 3.