pełny tekst - Seminare

10JANUSZ MARIAŃSKIbadania religijności polskiej. Zespalają one uczestników niezależnie do pewnegostopnia od przynależności klasowej, warstwowej, zawodowej itp. Splataniewartości religijnych z narodowymi nasuwa określone problemy dla samejreligijności, związane między innymi ze swoistym „odświętnym" traktowaniemreligii i osłabieniem jej zvdązków z życiem codziennym 1 •Religia nie tylko określa stosunek człowieka do świata ponadempirycznego,ale w pewnym stopniu kształtuje jego postawy w życiu codziennym. „Religiażycia", czyli religijność przeżywana i praktykowana w życiu codziennym,przejawia się w ·wymiarach jednostkowych, rodzinnych i społecznych. Ogólnewskazania i normy religijne są interpretowane w decyzjach konkretnych. Odstrony socjologicznej „religia życia" da się zinterpretować na płaszczyźnieświadomości (kultura religijna) i zachowań religijnych. Wyraża się w aprobacielub dezaprobacie dogmatów wiary, w czynnościach religijnych lub w zaniedbywaniuich ·wykonania, w realizacji chrześcija11skich norm moralnych lubich teoretycznej i praktycznej kontestacji, w stopniach i formach przeżywaniareligii itp. Religijność życia codziennego przedstawia bardziej rozległe spektrumpostaw i zachowań niż religijność pojmowana jako „wiara narodu".Wprowadzone rozróżnieniei)ozwala na postawienie trzech hipotez:a) religijność młodzieży polskiej zachowuje swoistą ciągłość mimo zmiankontekstu społeczno-kulturowego i politycznego, a]e tylko na płaszczyźnie„ wiary narodu". Ze względu na uwarunkowania historyczne i współczesnemoże ona nawet umacniać swoją pozycję w społeczeństwie (okresowe wzrostyreligijności) ;b) religijność codzienna młodzieży zmienia się w sposób wyraźny, a zmianyte dokonują się z rozmaitą siłą i w kierunkach, z1vłaszcza zaś w kierunkurozluźniania się powiązań religijności z moralnością;c) odczuwane ożywienie czy odrodzenie religijne jest uwarunkowanebard ziej przyczynami społecznymi niż przyczynami wewnątrzkościelnymi(duszpasterstwo). Obydwa typy czynników spowodowały wzrost zainteresowańreligijnych i zaangażowań społecznych nacechowanych religij.nie 2 •Biorąc pod uwagę sformułowane hipotezy badawcze, zostanie przedstawionyponiżej stan religijności młodzieży polskiej na dwóch wymienionych})laszczyznach, następnie omówione niektóre uwarunkowania tegostanu rzeczy. Pośrednio zostaną pokazane zarówno przejawy ożywienia życiareligijnego na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, jak i jegozałamania. Musimy zadawać sobie to socjologiczne pytanie, jakie pokolenie1W. Pi w o w ars ki. Katolicyzrn polski jako religijność narodu. "\iV: Religia i życie społeczne.Pod red. W. Zdaniewicza. Pozna1i-\Varszawa 1983 s. 66-72.2Mówi się także, że oży>vienie religijne ostatnich lat jest ożywieniem społecznym nacecho·wanym religijnie. Por. 1\1. \i\T a 1 c n do wska. Rodzące się pytan·ia. „Przegląd Powszechny"1985 nr 7-8 s. 173.