Foro interdisciplinario. Orígenes de la violencia en México - CONAVIM
Foro interdisciplinario. Orígenes de la violencia en México - CONAVIM
Foro interdisciplinario. Orígenes de la violencia en México - CONAVIM
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
202<br />
José Luis Cisneros<br />
configura <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> lectura <strong>de</strong> un mundo binario, cuyos polos, <strong>en</strong> apari<strong>en</strong>cia<br />
antagónicos, son el resultado <strong>de</strong> <strong>la</strong>s caras <strong>de</strong> una misma moneda. En otras<br />
pa<strong>la</strong>bras, el f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> no es un problema <strong>de</strong> unos cuantos,<br />
sino <strong>de</strong> todos, <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida <strong>en</strong> que <strong>la</strong> interacción aparece como una forma<br />
extrema <strong>de</strong> superviv<strong>en</strong>cia re<strong>la</strong>cional; es una re<strong>la</strong>ción paradójica <strong>en</strong> <strong>la</strong> que sólo<br />
se pue<strong>de</strong> vivir con otro a condición <strong>de</strong> <strong>de</strong>struirlo.<br />
Des<strong>de</strong> esta perspectiva, surg<strong>en</strong> los sigui<strong>en</strong>tes cuestionami<strong>en</strong>tos:<br />
¿cómo <strong>de</strong>bemos leer el problema <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>?, ¿cómo un signo <strong>de</strong>l<br />
<strong>de</strong>stino y <strong>de</strong> lo inevitable o como <strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong> un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o individual?,<br />
¿por qué no p<strong>en</strong>sar que <strong>la</strong> respuesta podría estar <strong>en</strong> <strong>la</strong> esfera <strong>de</strong> lo intrapsíquico?,<br />
¿o quizá t<strong>en</strong>ga un basam<strong>en</strong>to bioquímico?, ¿o <strong>de</strong>finitivam<strong>en</strong>te <strong>la</strong><br />
respuesta se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong> expresión ritualizada y difer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> cultura<br />
<strong>de</strong> un pueblo? La verdad es que no creemos que ninguna <strong>de</strong> estas<br />
afirmaciones sea <strong>la</strong> correcta, dado que el f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> no es<br />
unidim<strong>en</strong>sional ni unidireccional; por el contrario, es un problema multidim<strong>en</strong>sional<br />
y <strong>de</strong> alta complejidad, que <strong>en</strong> algunos periodos <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia <strong>de</strong>l<br />
hombre y <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> su vida cotidiana suele ser <strong>de</strong> utilidad para<br />
resolver conflictos.<br />
Lejos <strong>de</strong> acotarnos el horizonte para compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> complejidad <strong>de</strong>l<br />
problema, estos juicios nos <strong>de</strong>sbordan <strong>de</strong> sus límites y nos muestran <strong>la</strong><br />
dificultad metodológica para <strong>de</strong>finir<strong>la</strong>, dadas <strong>la</strong>s diversas variables que<br />
<strong>la</strong> constituy<strong>en</strong>. Sin embargo, uno se <strong>de</strong>be preguntar: ¿cuáles serían<br />
aquellos mecanismos <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>ción capaces <strong>de</strong> dar solución a los acontecimi<strong>en</strong>tos<br />
creci<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>, que manipu<strong>la</strong>n y conforman <strong>la</strong> imag<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> una ciudad como <strong>la</strong> nuestra? Y más aún, ¿cómo saber cuál sería <strong>la</strong> teoría<br />
más convinc<strong>en</strong>te para tratar <strong>de</strong> <strong>de</strong>scribir <strong>la</strong> atrocidad <strong>de</strong> sus propios acontecimi<strong>en</strong>tos,<br />
tratando <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er un marg<strong>en</strong> <strong>de</strong> objetividad alejado <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los re<strong>la</strong>tos que manipu<strong>la</strong>n <strong>en</strong> bu<strong>en</strong>a medida <strong>la</strong> visión y el<br />
discurso que uno configura <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad? En otras pa<strong>la</strong>bras,<br />
¿cómo arribar a una explicación o empr<strong>en</strong><strong>de</strong>r un ejercicio <strong>de</strong> interpretación<br />
objetiva <strong>de</strong> estos re<strong>la</strong>tos, <strong>de</strong> manera tal que permitan <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r una teoría<br />
g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>viol<strong>en</strong>cia</strong>?