Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

Volgens de respondenten die antwoordden vanuit de positie van buitenstaander, hoort de
Santo Daime bij deze tijd. De kolonisatie, de industriële revolutie en de computer hebben de
mensheid gebracht tot een wereld waarin de grenzen langzaam vervagen: “Er is geen binnen
of buitenland, maar er is mensheid. Het is om bijeen te komen, uit te wisselen, te groeien.” De
westerse wereld is ontkerkelijkt, het grootste overige deel leeft in armoede. Er bestaat
spirituele honger. Mensen zijn op zoek naar genezing, wereldwijd: “Mensen zijn leeg, ze
hebben God nodig.” De Santo Daime zou een mogelijkheid bieden voor de mens om zich op
een totaal vrije manier te leren kennen.
Volgens religie-socioloog Paul Heelas en antropologe Leila Amaral (1994: 175) is de grote
aantrekkingskracht van de Santo Daime mede te wijten aan het feit dat het onderdeel is van de
New Age beweging in Brazilië, naast onder andere het Tibetaans boeddhisme, de Hare
Krishna, de Baha’i, het soefisme, het spiritisme van Allan Kardec, Rebirthing, Brahma
Kumaris, de Kabbalah en Sai Baba. In deze korte opsomming valt op dat de Braziliaanse New
Age beweging, net als elders, een sterke neiging vertoont richting oosterse
levensbeschouwingen. Bijzonder aan de New Age beweging in Brazilië is volgens de auteurs
de heropleving van inheemse tradities, zoals het geval van de Santo Daime.
De sociologen Stef Aupers en Anneke van Otterloo (2000: 109-14) bestudeerde de New Age
beweging in Nederland en stelden onder andere de vraag: Wat beweegt mensen eigenlijk om
zich bezig te houden met New Age-opvattingen en praktijken in de vorm van cursussen en
therapieën? Zij geven vervolgens een opsomming van motieven: 1) Alternatieve opvattingen
over holisme, energievelden, het goddelijke zelf en andere religieuze elementen vervullen
voor New Agers mogelijkerwijs een soortgelijke functie als voorheen de christelijke dogma’s.
2) Het individualistische, open en volledig vrijblijvende karakter van New Age spreekt aan. 3)
Er is in veel gevallen sprake van een therapeutische motivatie voor psychische, psychosociale
en psychosomatische problemen. 4) Zoektocht naar zingevingsvraagstukken. 5)
Ontevredenheid over de reguliere gezondheidszorg.
Op basis van het bovenstaande kan ik concluderen dat de Santo Daime gemakkelijk onder de
religieuze kaleidoscoop ‘New Age’ kan worden geschaard en dat de motieven waarom de
Santo Daime zich zo snel over de wereld verspreid overeenkomen met een algemene trend,
namelijk die van de individuele zoektocht naar zingeving en genezing.[76]
4.18 Toekomstbeeld
De laatste vraag van mijn interview is waar ik deze data-analyse mee wil afsluiten: “Hoe ziet
u de toekomst van de Santo Daime over 30 jaar?” Enkelen vrezen voor een toename in
milieu- of legalisatieproblemen: “Ik hoop dat het erkend, gerespecteerd wordt. Dat het vrij
kan circuleren. Minder individualistisch leven en met meer respect. Het gaat die kant op, de
intentie is echt.” De meerderheid (11) echter, zag een positieve toekomst voor de religie in de
vorm van grotere verspreiding en/of toegenomen erkenning wereldwijd.