Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

Het is mijns inziens slechts in deze zin dat de Santo Daime wellicht in een vroeger stadium als
een sekte gezien kan worden. Ik ben het bovendien met Aldridge eens dat de religie-sekte
dichotomie hoe dan ook is vervaagd door fundamentele veranderingen in samenleving en
cultuur: “Given this, sociologists have broadened the classification of religious movements
beyond the church-sect dichotomy. (...) More recently still, New Age religiosity has thrown
existing categories of analysis into question.”
New Age. In hun onderzoek naar New Age in Nederland stellen Stef Aupers en Anneke van
Otterloo (2000: 7-11) dat de betekenis van deze term in de loop der tijd is gaan verschuiven:
“Aanvankelijk werd New Age vaak opgevat als een (semi-)religieuze beweging met een
boodschap over een ... nieuw tijdperk waarin ons een beter persoonlijke en collectieve
toekomst wacht. (...) Aangezien New Age geen centrale organisatie kent en er ook geen
vastomschreven leerstellingen en aanwijsbare leiders bestaan, zullen wij New Age in de
verschillende verschijningsvormen van vandaag opvatten als een ‘levensbeschouwelijk
conglomeraat’. Daarmee bedoelen we het volgende: New Age staat, sociologisch bezien, voor
een wereldwijd, los netwerk van mensen die, meestal indirect, via het lezen van boeken, het
volgen van cursussen of andere activiteiten op ‘New Age-terrein’, met elkaar verbonden zijn.”
Volgens de auteurs bevat de New Age beweging een tweetal algemene kernopvattingen, te
weten holisme (eenheid tussen lichaam en geest, mens en natuur, mens en God) en zelfspiritualiteit
(contact met het goddelijke Zelf, spirituele evolutie, reïncarnatie en karma). Deze
kernopvattingen komen overeen met die van de Santo Daime. In hoofdstuk 5 wordt in dit
kader geconcludeerd dat er een verband bestaat tussen de New Age beweging en de snelle
groei van de Santo Daime.
Ritueel. Veel onderzoeken naar de Santo Daime of verwante religies, zijn getiteld: “Het
rituele gebruik van ayahuasca”. Het woord ‘ritueel’ refereert hierbij aan de religieuze context
en het sacrale gebruik van de entheogene drank en impliceert handelingen, oftewel actie.
Volgens de antropoloog Thomas Hylland Eriksen (2001 [1995]: 211) zijn rituelen “religion as
practice”. Hij licht dit als volgt toe:
“Most people in the world are faced with various practical problems of an economic and
social character. Some of then can only be resolved with the help of specialists, and in many
societies such specialists are people with a privileged access to higher powers. Other kinds of
problems are existential ones; they may deal with the mystery of birth or the fear of death, or
simply the ultimate meaning of life. Rituals are largely directed towards problems of the latter
kind, dramatizing them and giving them articulation – if not necessarily resolving them.”
Mijns inziens geeft Eriksen’s toelichting een beschrijving weer die, zoals uit dit werk blijkt,
erg dicht ligt bij de functie van de Santo Daime rituelen.