Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

epresentations. Once this hypothesis is accepted, the problem of knowledge can be framed in
new terms” (Durkheim 1995 [1912]: 40).
Durkheim maakt vervolgens een onderscheid tussen het sacrale en profane op een
vergelijkbare wijze als ik daarin onderscheid maak met betrekking tot het gebruik van
psychoactieve middelen en bevestigd daarin, net als de Santo Daime, het bestaan van twee
‘werelden’. De overgang van de ene naar de andere wereld houdt een transformatie in van het
individu:
“In the history of human thought, there is no other example of two categories of things as
profoundly differentiated or as radically opposed to one another. (…) [T]he sacred and the
profane are always and everywhere conceived by the human intellect as separate genera, as
two worlds with nothing in common. (…) This is not to say that a being can never pass from
one of these worlds to the other. But when this passage occurs, the manner in which it occurs
demonstrates the fundamental duality of the two realms, for it implies a true metamorphosis”
(Durkheim 1995 [1912]: 41-2).
Lévi-Strauss ontwikkelde het structuralisme, waarin het uitgangspunt heerst dat sociale feiten
uit de ervaringswerkelijkheid te interpreteren zijn binnen een theoretisch model, waarin niet
alleen die afzonderlijke sociale feiten maar ook hun onderlinge relaties bepalend zijn voor hun
betekenis. Hij pastte dit toe op de analyse van familierelaties, mythen en riten. Lévi-Strauss
bestudeerde in Brazilië enkele Indianenstammen en schreef veel over sjamanisme. In “The
effectiveness of symbols” maakt hij een vergelijking tussen de psychoanalytische en
sjamanistische genezing en stelt vast dat beide functioneren door middel van het creëren van
een (respectievelijk persoonlijke of collectieve) mythe die de patiënt opnieuw beleefd. Ook hij
erkent het bestaan van een ‘onbewuste’ wereld. Sjamanisme en psychoanalyse zijn volgens
hem aan elkaar gelijk, omdat ze beide parallel staan aan de universele, onbewuste
symbolische functie van het menselijke brein die het bewuste in alle individuen structureert.
Deze visie draagt belangrijke elementen aan in het begrijpen van de wijze waarop genezing
plaatsvindt binnen Santo Daime rituelen, die onder andere volgens Groisman (1999: 23) als
sjamanistische praktijken beschouwd worden. Tegelijkertijd geeft hij kritiek op de manier
waarop de psychoanalyse zichzelf ten opzichte van het sjamanisme verhoudt:
“Actually, many psychoanalysts would refuse to admit that the psychic constellations which
reappear in the patient’s conscious could constitute a myth. These represent, they say, real
events which it is sometimes possible to date and whose authenticity can be verified by
checking with relatives or servants. We do not question these facts. But we should ask
ourselves whether the therapeutic value of the cure depends on the actual character of
remembered situations, or whether the traumatizing power of those situations stems from the