Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

Van Lommel citeert onder andere de psycholoog Abraham H. Maslow over een definitie van
inclusieve (dus niet-dualistische) wetenschap:
“Het aanvaarden van de verplichting tot het erkennen en beschrijven van heel de
werkelijkheid, alles wat bestaat, alles wat zich voordoet. Wetenschap moet in de eerste plaats
alles omvatten en insluiten. Ze moet zeggenschap aanvaarden over datgene wat ze niet kan
begrijpen of verklaren, waarvoor geen theorie bestaan, wat niet gemeten, voorspeld, beheerst
of geregeld kan worden. Ze moet zelfs bereid zijn tot het aanvaarden van tegenstellingen,
onlogische zaken en mysteries, het vage, dubbelzinnige, archaïsche, onbewuste, en alle andere
aspecten van het bestaan die moeilijk zijn mede te delen. Op haar best staat ze volkomen open
en sluit niets uit. Ze is vrij toegankelijk” (Lommel 2007: 21).
De ervaringen binnen de Santo Daime religie behoren precies tot die vage, onbewuste en
mysterieuze zaken. Zoals alle academici die zich eerder met dit onderwerp en hieraan
verwante thema’s hebben beziggehouden, concludeer ik dat het niet mogelijk is om deze
religie te begrijpen binnen het algemeen heersende westerse denkkader. Dit werkstuk is
daarom getiteld: “Een religie van de Nieuwe Tijd”. Ook refereert deze titel naar het feit dat de
Santo Daime is ontstaan in de 20 e eeuw en mijns inziens behoort tot een opkomende nieuwe
denkwijze over mens en wereld, door sommigen benoemd als “New Age”, oftewel Nieuwe
Tijd.
1.4 Methoden en technieken van onderzoek
Voor de duidelijkheid volgt nu eerst een korte samenvatting van de onderzoekshistorie.
Daarna zullen achtereenvolgens de theorie en de praktijk van de gebruikte methoden en
technieken van onderzoek nader beschreven worden.
Het verrichte onderzoek is opgebouwd uit twee delen: veldwerk en literatuuronderzoek. Het
veldwerk bestond met name uit interviews, observatie en participatie en heeft met name
plaatsgevonden op het eiland Florianopolis, Brazilië. Voor vertrek en na terugkomst uit
Brazilië is ook veldwerk verricht in Nederland, vooral bij de Haagse Santo Daime kerk Céu
dos Ventos. Het literatuuronderzoek is begonnen met een korte oriëntatie vóór vertrek, maar
heeft zich vooral uitgediept na terugkomst in Nederland. Ook tijdens het veldwerk is de
nodige aanvullende literatuur doorgenomen.
Dit verslag heeft als subtitel “Een multi-sited casestudy”. In mijn onderzoeksopzet wordt
hiervoor de volgende uitleg gegeven:
“Net als het werk van Tsing (2005), zal ook mijn onderzoek op lokaal niveau plaatsvinden,
met als doel van daaruit zicht te krijgen op de globale dimensie van de Santo Daime. De