Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

spirituele werken, maar buiten de gemeenschap woonden. De interviews duurden gemiddeld
bijna 3 uur. De kortste vraaggesprekken bedroegen 1,5 uur, de langste maar liefst 5 uur. (soms
opgedeeld in 2 dagen). Het werven van deze respondenten gebeurde doorgaans door mensen
aan te spreken bij de gezamenlijke lunch of vlak voor een spiritueel werk, wanneer ook
mensen van buiten de gemeenschap aanwezig waren. Ook heb ik via-via gehoord van
personen die er wellicht voor zouden voelen. Over het algemeen bleek bijna iedereen die ik
vroeg bereid te zijn een bijdrage te leveren aan mijn onderzoek. De meesten vonden het
merkwaardig dat ik geen Daime wilde drinken, maar dit vormde uiteindelijk geen hindernis.
Velen waren geïnteresseerd in mijn motieven en zagen het mogelijke belang voor de Santo
Daime kerken.
Op Florianopolis is tevens een drietal ongestructureerde interviews verricht met
sleutelinformanten. Van de Santo Daime gemeenschap waren dat Enio Staub, de religieuze
leider, en Cristian Curti, de vice-president en vervangend religieus leider bij Enio’s
afwezigheid. Op de universiteit was dat Dhr. Prof. A. Groisman, die zich sinds 1988 heeft
verdiept in de Santo Daime als onderzoeksobject en – heel toevallig – in Nederland onderzoek
deed naar Santo Daime in Europa, in het kader van zijn promotie aan de University of London
in november 2000.
Sommige bewoners van de gemeenschap kunnen ook als sleutelinformanten beschouwd
worden. Zo bevonden zich onder de 14 respondenten een dokter, een lerares en de
receptioniste. Ook was er een man die muziek speelt tijdens de rituelen en twee andere die
tijdens de spirituele werken regelmatig fiscaliseren. Daarnaast heb ik informele gesprekken
gehad met bijvoorbeeld de tuinman en de vrouwen die dagelijks de lunch verzorgen. Deze
personen gaven mij tijdens de interviews belangrijke informatie over hun speciale functie
binnen de gemeenschap en in de kerk.
Er hebben vele tientallen informele gesprekken plaatsgevonden met bewoners van de
gemeenschap, bezoekers van de kerk, studenten die zich met het onderwerp hebben
beziggehouden, mensen op straat die van het fenomeen hadden gehoord, etc. Om de mening
van buitenstaanders te peilen hebben bovendien, gelijkmatig verspreid over het eiland, 100
personen meegedaan aan een korte enquête welke ik heb afgenomen in de vorm van
straatinterviews.[14] Bij de spreiding heb ik gekozen voor de volgende 5 zones: het noorden
(Canasvieiras), het zuiden (Morro das Pedras), het oosten (Lagoa da Conceição), het
commerciële centrum en het universitaire centrum.[15] [16]
Bij terugkomst in Nederland heb ik interviews afgenomen bij 4 personen die met name de
Santo Daime kerk in Den Haag bezoeken. Ook ben ik in gesprek geweest met Irene en Marco
Hadjiadakis, huidige leiders van deze kerk, en Hans Bogers, die samen met anderen de eerste
Santo Daime kerk in Nederland heeft opgericht.
Dat het totale aantal interviews uit Florianopolis niet overvloedig is, heeft te maken met de
volgende zaken. Het was aanvankelijk mijn bedoeling om 20 personen te ondervragen, maar
het bleek erg lastig om afspraken te maken. Niet zelden werd gezegd: “Volgende week
terugbellen”, werd een interview een half uur van te voren afgezegd of kwam iemand gewoon
niet opdagen. Daar kwam het eerder genoemde trage systeem van openbaar vervoer bij, dat
het maken van meerdere afspraken op een dag bemoeilijkte. Bovendien werden de interviews
hoe langer, hoe intenser. In mijn dagboek schreef ik: “Elk interview is heftig, geeft me te
denken. Elk mens hier is zo diep en serieus. Natuurlijk is er humor en plaats voor lichte praat,
maar er gaat geen gesprek voorbij zonder diepte”. Vanwege de lengte van sommige