Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

ijvoorbeeld de Santo Daime – reist van context A naar contexten B, C en D, vindt er telkens
wederzijdse beïnvloeding plaats tussen het fenomeen in kwestie en de nieuwe context. Om
deze reden zou de gestelde hoofdvraag niet te beantwoorden zijn zonder de uitvoering van een
multi-sited onderzoek, een onderzoek op verschillende plaatsen in de wereld, iets dat mijns
inziens te weinig wordt gedaan in de culturele antropologie.
Dit onderzoek heeft meerdere niveaus van maatschappelijke relevantie. Met name bij
terugkomst in Nederland heb ik kennis genomen van de juridische problemen waarmee de
Santo Daime werd geconfronteerd vanwege het gebruik van ayahuasca, de psychoactieve
drank die in hun rituelen centraal staat. Wereldwijd komt de Santo Daime regelmatig negatief
in het nieuws te staan. In deze kwestie zie ik een mogelijke taak weggelegd voor de culturele
antropoloog als intermediair tussen enerzijds adepten[3] van de Santo Daime en anderzijds de
partijen waarmee zij in conflict komen. Middels mijn onderzoek hoop ik uiteen te kunnen
zetten wat voor de adepten de persoonlijke betekenis is van hun religie en inzicht te geven in
hoe de Santo Daime georganiseerd is. Mijn onderzoek kan daarmee enerzijds een stem zijn
voor de Santo Daime gemeenschappen wereldwijd, anderzijds kan het een interessant rapport
zijn voor buitenstaanders die over de Santo Daime gemeenschap willen leren, hetzij in
verband met de legalisatiekwestie, voor academici of uit persoonlijke interesse. In een breder
kader kan dit werk maatschappelijk relevant zijn in de richting van het interreligieuze debat.
Zoals in de inleiding verder wordt uitgelegd, wordt de Santo Daime in dit werk beschouwd als
een weg tot de verbinding van de mens met het goddelijke en dus als een religie. Om deze
reden heeft Santo Daime, mijns inziens, recht van bestaan. Onwetendheid en afkeur dienen
plaats te maken voor respect en vrijheid. Het zijn zaken die weinig ter sprake komen als het
gaat om wetenschappelijk onderzoek, maar meer dan ooit leven wij nu in de tijd waarin juist
dit soort onderwerpen bespreekbaar zijn geworden, ook in academische kringen. Mijn ambitie
is om, onder andere middels dit afstudeeronderzoek, een bijdrage te leveren aan dit
interreligieuze dialoog.
Kort samengevat heeft dit onderzoek, naast het beantwoorden van de hoofdvraag, de volgende
doelen: 1) Het verschil aangeven tussen sacraal en profaan gebruik van psychoactieve
middelen en het belang hiervan benadrukken, zowel in verband met de legalisering van
religies die met dergelijke middelen werken, zoals de Santo Daime, als ook voor de algemene
beeldvorming die wordt geprojecteerd op onder andere de westerse geneeskunde, de
verslavingszorg en bij drugsvoorlichting. 2) Aangeven wat het belang is van bescherming van
het Amazonewoud, niet alleen in verband met het natuurlijke evenwicht van de aarde, maar
ook met het oog op de waardevolle kennis – van mens en natuur – die verloren gaat naar
gelang ook inheemse culturen verdwijnen. 3) Opmerken dat er op het moment een
mentaliteitsverschuiving lijkt plaats te vinden binnen de wetenschap, waarin thema’s
gerelateerd aan religie en spiritualiteit steeds meer geaccepteerd worden, maar waarin nog
steeds een sceptische houding bestaat tegenover niet eerder geëxploreerde mogelijkheden
waarin misschien essentiële informatie ligt besloten voor de verdere ontwikkeling van de
wetenschap.
Dankbetuiging
Het gehele onderzoek heeft plaatsgevonden onder de deskundige begeleiding van Dr. F.E.
Tjon Sie Fat, naar wie veel hartelijke dank uitgaat.