Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

uitnodiging die ik graag en met open armen aanneem, want wie weet of en wanneer ik zo’n
kans weer krijg. En in feite is het een kans die ik zelf gecreëerd heb door te kiezen voor
antropologie en voor dit onderzoek. Ik kies ervoor om de mens te doorgronden en daarmee
uiteraard ook mijzelf, als mens. De uitdaging is groot, de drempel hoog, maar niets is
onmogelijk. Mocht het niet helemaal lukken, dan is dat ook weer een les, dus geen paniek!”
Later hoorde ik van anderen dat van hen een dergelijke motivatiebrief werd verzocht alvorens
in de gemeenschap binnen te treden en ik begreep hieruit dat dit een soort filter was. In
principe is iedereen welkom en kan om het even wie meedoen aan de ceremonies. Er is
daarom ergens een controlesysteem nodig, een barrière die de gemeenschap enigszins
beschermt. Wie daadwerkelijk gemotiveerd is en goede bedoelingen heeft, zal de uitdaging
aangaan door die brief te schrijven en geaccepteerd worden. Zo is het ook met het drinken van
de drank, de Daime, leerde ik later. Je hebt er een sterke wil, moed en doorzettingsvermogen
voor nodig. De brief is daarmee voor mij een symbool geworden van datgene waar de Santo
Daime voor staat en wat het met je doet.
Begin april kreeg ik het bericht dat ik per direct kon beginnen met mijn onderzoek. Precies op
dat moment stond ik op het punt voor een week naar Rio de Janeiro te vertrekken. Ik moest
mijn tijd immers zien te vullen en deze wereldstad moest ik toch een keer leren kennen. Na
terugkomst trof ik de nodige voorbereidingen en op 26 april, tenslotte, heeft het eerste
interview kunnen plaatsvinden. Op 29 mei zou ik naar Nederland terugvliegen, maar omdat ik
reeds kon voorspellen dat het veldwerk meer tijd nodig zou hebben dan de geplande 4
maanden, is de reis met 6 weken verlengd.
De opgelopen vertraging heeft mij meerdere voordelen opgeleverd. Ik was inmiddels in staat
het Portugees goed te spreken en te verstaan, hetgeen meteen kwalitatief goede interviews
opleverde. De vragenlijst was niet alleen opgesteld en vertaald naar correct Portugees, maar
ook meerdere keren herzien, hetgeen betekende dat het later weinig aanpassingen heeft
gekend. Hetzelfde geldt voor de hoofdvraag en de te volgen koers van het onderzoek. Ook
had ik ondertussen een breder theoretisch kader door het verzamelen en gedeeltelijk
doornemen van relevante literatuur, waaronder verschillende dissertaties van
antropologiestudenten aan de UFSC[6] en was ik erin geslaagd vertrouwen te wekken bij de
leiding van de gemeenschap. Kortom, ik had een behoorlijke mate van zekerheid verworven
over hetgeen mij te doen stond.
Tot vlak voor mijn vertrek op 9 juli ben ik intensief bezig geweest met het veldwerk. In deze
periode ben ik ten hoogste 5 dagen achtereen in de gemeenschap geweest. Zelf woonde ik
dicht bij de UFSC, hemelsbreed op ongeveer 30 kilometer van de gemeenschap vandaan, in
een studentenhuis. Het universiteitscomplex lag aan het einde van een lange hoofdstraat met
winkels, hetgeen samen een soort van universitair centrum vormt met toegang tot vrijwel alle
belangrijke voorzieningen. Van daaruit bewoog ik mij naar andere delen van het eiland voor
het afnemen van interviews en voor ontspannende uitstapjes, zoals activiteiten in het culturele
centrum of wandelingen in de natuur. Het relatief dure en langzame bussysteem op het eiland,
maakte het vaak lastig om meerdere activiteiten op een dag te combineren. Voor het afleggen
van 20 kilometer, was je door de vele overstappen, gemakkelijk een uur onderweg. Door de
wilde chauffeurs, de volle bussen en de vele heuvels, was het bijna onmogelijk om onderweg
te schrijven of te lezen. Wel heb ik vele uren besteed aan het bedenken van manieren om het
bussysteem op het eiland efficiënter te maken. Wellicht is dit iets om onderzoek naar te doen.