Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

Florianopolis werd duidelijk dat het daar, vanwege de eerder genoemde problematiek, een
zeer delicaat onderwerp was en op een gegeven moment is besloten het thema te laten rusten.
In Nederland heb ik er wel vrijuit over kunnen praten. In Céu dos Ventos, de kerk in Den
Haag, bestaat bij de meeste Santo Daime werken de mogelijkheid om Santa Maria te
consacreren. De deelnemers zijn tijdens het ritueel vrij om dat wel of niet te doen. Uit de
gesprekken valt te begrijpen dat Santa Maria als het ware “een zachte hand” is in het
spirituele werk. Het werkt “verlichtend” en “het maakt andere kanalen open van je
bewustzijn”. De omschrijvingen luidden dat Santa Maria het werk “dieper”, “mystieker”,
“intiemer” en “comfortabeler” maakt en dat je “heel ontvankelijk wordt voor allerlei
entiteiten”. Het gebruik van Santa Maria is echter niet voor iedereen geschikt. Een
Nederlandse respondent vertelde: “Ik ben gestopt met Santa Maria, zowel binnen als buiten de
werken. Het leidt me teveel af. Ik ga dingen geloven die geen realiteit zijn, maar zich wel
presenteren als waarheid.” Een ondervraagde op Florianopolis vertelde mij dat de Santa Maria
juist kan helpen om het werk met de Daime in goede banen te leiden, om de gedachten
richting te geven. Kortom, het gebruik van Daime in combinatie met Santa Maria kan voor
sommigen complementair en behulpzaam werken, voor anderen niet. Op basis daarvan
gebruikt de één het wel, de ander niet.
Het religieuze en medicinale gebruik van cannabis is overigens geen nieuw verschijnsel. Er
zijn stapels literatuur te vinden over onderzoek naar deze gebruiksvorm in allerlei culturen en
tijdperken. Het is in feite merkwaardig dat in Nederland de risicovolle recreatieve consumptie
van cannabis al decennialang gedoogd is, terwijl pas sinds kort enkele artsen speciale
toestemming hebben gekregen om de plant als medicijn voor te schrijven.[51]
3.4 De rituelen
In tegenstelling tot andere religies werkt de Santo Daime bijna uitsluitend via rituelen, die
volgens onder andere Eriksen (2001 [1995]: 211) de praktijk van een religie constitueren. In
tegenstelling tot de meeste religies, die hun leerstellingen overbrengen op basis van een heilig
boek of door middel van een prediker, werkt de Santo Daime vrijwel alleen met de ervaring.
Dat de adepten het om deze reden als een weinig dogmatische religie zien, wordt in het
volgende hoofdstuk duidelijk.
Hierboven is verteld dat ayahuasca pas Daime wordt genoemd wanneer het volgens de
specifieke religieuze rituelen bereid en gebruikt wordt zoals die door Mestre Irineu zijn
‘ontvangen’ uit de spirituele wereld. Wat zijn deze specifieke Santo Daime rituelen en in
welke context dienen zij te worden begrepen? Nu volgt eerst een beknopte uiteenzetting van
de verschillende soorten rituelen, om deze in het volgende hoofdstuk in verband te brengen
met de persoonlijke ervaringen van Santo Daime adepten. Hierbij wil ik de lezer uitdrukkelijk
bewust maken van mijn positie als leek op dit gebied. Om de rituelen geheel in zijn context te
kunnen begrijpen, is het immers nodig te participeren. En, zo is mij uit meerdere interviews
duidelijk geworden, zelfs de deelnemers schijnen aan een mensenleven niet genoeg te hebben
om het rituele gebruik van deze drank volledig te doorgronden. Tevens wil ik opmerken dat
de beschreven rituelen een grote dynamiek kennen in tijd en plaats: ze zijn het resultaat van
een historische ontwikkeling en kunnen plaatselijk enigszins afwijken van onderstaande
beschrijvingen.