Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

allereerste contacten vonden plaats in september 2006 en verliepen via Céu dos Ventos, de
kerk Den Haag. Ik werd door hen uitgenodigd te komen naar de Vijfde Europese Encontro
van Santo Daime om daar met elkaar kennis te maken. Op deze bijeenkomst waren mensen
uit voornamelijk Brazilië en Europa, maar ook uit andere landen, om een week lang met
elkaar te praten over de problemen, uitdagingen en ontwikkelingen die er spelen. Ook voerden
zij een aantal spirituele werken uit. Ik was uitgenodigd om te komen luisteren bij de
zogenaamde wetenschapsgroep. Daarbij aanwezig waren vooral wetenschappers die zich met
Santo Daime bezighielden puur als onderzoeksobject en belangrijke figuren van de Santo
Daime zelf. Het thema: de legalisatieproblemen in Europa.
Het was vanaf Leiden een lange en vroege tocht om uiteindelijk om 9.00 uur ‘s ochtends bij
de betreffende jeugdherberg in de bossen van Arnhem te arriveren. Bij binnenkomst leek het
allemaal een rommelige bedoeling. Mensen in nette kleding of gehuld in batikstoffen liepen
door elkaar. Er waren kinderen, moeders, twintigers en oudere mannen. Er werd Nederlands,
Engels, Portugees, Duits en Spaans gesproken. Sommigen omhelsden elkaar zomaar. De een
dronk een kop koffie, de ander een glas water of sap. Opgelucht ontdekte ik Irene en later
Marco, degenen die de kerk in de Den Haag leiden. Ik werd heel hartelijk door hen
ontvangen. Maar voor ik het wist, werd ik weer aan mijn lot overgelaten. Enigszins
ongemakkelijk haalde ik een kop thee en ging ergens zitten. Uitgelaten personen begroetten
mij met een omhelzing. Anderen keken mij aan alsof ik van een andere planeet kwam. In
eerste instantie leek het mij een merkwaardige groep mensen, maar de sfeer was vrolijk. In de
loop van de dag heb ik met verschillende lui gesproken. Zo kwam ik aan de praat met een
Duitse vrouw die mij vertelde over Céu do Patriarca São José, een Santo Daime
leefgemeenschap op het eiland Florianopolis. Ik onthield deze naam en later, bij nadere
navraag, leek het mij een uiterst geschikte locatie, niet alleen vanwege de gunstige
geografische en klimatologische eigenschappen, maar ook vanwege het feit dat het een gebied
betreft dat overwegend stedelijk van aard is, zonder te belanden in een grote stad als São
Paulo of Rio de Janeiro.[4] Ook ontmoette ik er enkele studenten en een Belgische jongen die
mij later allerlei bestanden doorstuurde met daarin zijn ervaringen met ayahuasca.
Al met al was deze Europese Encontro de geschikte gelegenheid om een indruk te krijgen van
deze mensen. De contacten die ik op die dag heb gemaakt, zijn bepalend geweest voor de
verdere loop van mijn onderzoek. Allereerst door de goede sfeer aldaar, dat me deed besluiten
met het thema door te gaan. Ten tweede door de tip om naar Florianopolis te gaan en ten
derde omdat het me een enorme uitdaging leek om onderzoek te doen naar de Santo Daime,
zonder de drank te drinken. Het leek me een uitdaging voor mijzelf, maar ook voor diegenen
die bevooroordeeld waren over mij. Tijdens mijn onderzoek heb ik regelmatig te horen
gekregen: “Hoe kun je nou onderzoek doen naar Santo Daime, als je het niet kent?” Soms was
het nieuwsgierig bedoeld, soms betuttelend of zelfs argwanend. Aanvankelijk maakte het mij
heel onzeker. Terwijl de maanden verstreken, trok ik mij echter steeds minder van dergelijke
opmerkingen aan, want ik merkte dat de meesten mijn onderzoek welkom heetten. In een veel
later stadium, tijdens het schrijven, begreep ik pas waarom sommigen deze opmerking
maakten. Zoals verderop in dit werkstuk blijkt, zijn er gebieden die pas zichtbaar worden
onder invloed van Daime. Hier ligt mijn beperking.
Even heb ik overwogen om mijn veldwerk te laten plaatsvinden in Céu do Mapiá, het
religieuze centrum van de Santo Daime. Deze plaats ligt temidden van het Amazonewoud.
Om er te komen, is er vanuit São Paulo een week reistijd nodig. Men moet meerdere bussen
nemen en vervolgens drie dagen op een bootje door het oerwoud. Ondanks mijn grote wens
om ooit een dergelijke trip te maken, leek het mij voor deze gelegenheid te hoog gegrepen.