Parkinson - Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar

Enerzijds heeft dit een goed kwalitatief onderzoek opgeleverd door het bestudeerde
verschijnsel zoveel mogelijk in de eigen context te analyseren. Anderzijds wil dit zeggen dat
zowel de lezer als de onderzoeker zich te allen tijde bewust dient te zijn van een positieve, dus
niet neutrale kijk op het geheel. Hoewel ik wel degelijk twijfel- en kritiekpunten heb, zal
kritiek van een scepticus of een tegenstander waarschijnlijk anders zijn en toegevoegde
waarde kunnen hebben op mijn bevindingen.
Reeds is verteld dat het feit dat ik vooralsnog geen Daime heb gedronken een belangrijk
gegeven in dit onderzoek is. Tijdens het onderzoek stond te allen tijde de mogelijkheid open
om mee te doen aan een Santo Daime sessie. Zoals gezegd, was dat al bij voorbaat niet mijn
bedoeling. Het was mij duidelijk dat het gaat om een innerlijk, spiritueel werk, dat grote
dedicatie vergt. Indien ik daarvoor zou kiezen, zou de motivatie van binnenuit moeten komen,
zo beredeneerde ik. Het zou niet correct zijn om Daime te drinken louter om methodologische
overwegingen, zoals sommige wetenschappers wel gedaan hebben. Sterker nog, de keuze om
wel of niet te drinken, stond mijns inziens geheel los van dit onderzoek. Belangrijker leek het
mij om dit later expliciet te maken bij de verslaggeving. Overigens wil ik ook duidelijk stellen
dat ik de mogelijkheid niet uitsluit dat ik op een dag besluit te participeren aan een Santo
Daime ritueel. Ik ben er dus niet principieel tegen.
Net als de werken van Metzner (2006 [1999]) en Durkheim (1995 [1912]) berust dit
onderzoek grotendeels op de ervaring:
“This entire study rests on the postulate that the unanimous feeling of believers down the ages
cannot be mere illusion. Therefore, like a recent apologist of faith, I accept that religious
belief rests on a definite experience, whose demonstrative value is, in a sense, not inferior to
that of scientific experiments, though it is different.” (Durkheim (1996 [1912]: 47).
Omdat ik geen persoonlijke ervaring heb gehad met de drank, is dit onderzoek een
interpretatie op de ervaringen en bevindingen van derden. Van de andere kant is dit werk juist
een voortvloeisel uit mijn eigen ervaringen en bevindingen met deze personen. De gestelde
hoofdvraag gaat dan ook niet over ervaringen met Santo Daime, maar over de betekenis en
aantrekkingskracht die uit die ervaringen is herleid.[7] In dit verband merkte Groisman (1999:
63) op dat er twee manieren zijn om de hymnes, de religieuze liederen die tijdens Santo
Daime sessies worden gezongen, waar te nemen: onder invloed van de Daime en zonder.
Buiten het ritueel, zo stelt hij, hebben de hymnes niet dezelfde kracht. De Daime verbreedt de
mogelijkheden van communicatie en gevoeligheid die in de hymnes verborgen zitten, onder
andere via visioenen. Aangezien ik nooit de hymnes heb gezongen onder invloed van Daime,
heb ik die “verborgen krachten” niet ervaren. Echter, dit wil niet zeggen dat ik niet in staat
zou zijn de verhalen van mijn respondenten op een juiste wijze te interpreteren.
Mijn mate van scepticisme over de Santo Daime en daaraan verwante zaken is overigens
verschoven in de loop van het onderzoek. Deze verschuiving heeft betrekking op de volgende
twee thema’s: 1) Het bestaan van een ‘hogere’ of ‘onzichtbare’ werkelijkheid. 2) Het gebruik
psychoactieve middelen ter bevordering van het welzijn. Beide thema’s kennen weinig tot
geen acceptatie binnen de huidige westerse wetenschap en algemeen heersende denkwijze: