14_Saudiña - Sergas

A outra cara da ciencia
Mª Jesús Leis Blanco
Profesora de CCNN. IES Pedro Floriani,
(Redondela) Pontevedra
Tradicionalmente, no campo da ciencia
e da tecnoloxía, a participación da muller foi
moito máis desequilibrada que noutros
campos. Aínda que isto está cambiando,
especialmente dende os últimos anos do
século XX, este cambio non chega ao
alumnado de secundaria do mesmo xeito
que sucede noutros ámbitos.
As mulleres escritoras, actrices ou políticas
saen nos medios de comunicación, son
visibles, pero é raro que saian mulleres
científicas na TV, prensa, etc.
Afortunadamente, as publicacións e artigos
neste campo son cada día máis numerosos,
pero... ¿Como aparece reflectido este
cambio no material que utiliza o noso
alumnado? ¿Chegan estes datos dunha
forma ampla ao profesorado? ¿Está a
biblioteca escolar actualizada neste campo?
¿Que se pode facer para traballar o tema
de forma sistemática e integrada?
Para resolver estas cuestións,
as actuacións deseñadas foron
as seguintes:
1 Analizar cal é a situación real na aula,
cales son os coñecementos do alumnado
sobre o tema, e como aparece tratado
nos materiais cos cales habitualmente
traballan os nosos alumnos e alumnas.
2 Deseñar unha unidade didáctica cunha
serie de actividades para realizar ao
longo do curso dunha forma integrada
(empezando por 4º ESO) introducindo a
contribución da muller ao traballo
científico e tamén cuestións relacionadas
coa situación da muller en distintos
ámbitos da sociedade.
1 ANÁLISE DA SITUACIÓN
E RECOLLIDA DE DATOS
A recollida de información fíxose a catro
niveis que se indican a continuación:
1.1 Observación dos libros de texto
Este dato pareceume importante porque
é a imaxe que perciben os alumnos
e as alumnas da realidade científica e
constitúe o seu principal material de
traballo fóra do centro.
Observáronse persoeiros destacados,
considerando como tales os visibles, aqueles
que aparecen representados por imaxes.
A táboa recolle os datos por cursos.
1.2 Coñecementos do alumnado
Realizouse unha enquisa entre os distintos
grupos de educación secundaria obrigatoria
e 1º e 2º de bacharelato (tecnolóxico
e de humanidades), para poñer de manifesto
os coñecementos que ten o alumnado
sobre o tema.
Na gráfica aparece representado o número
total de científicas e científicos nomeados
en cada nivel.
1.3 Coñecementos do profesorado
Realizouse unha enquisa entre o
profesorado do centro. Cunha participación
próxima ao 35%, os distintos científicos
nomeados foron 60 e as científicas 20.
A realización desta enquisa supuxo uns días
de debate no centro sobre a necesidade ou
non de destacar o feito de ser muller, que
está a suceder noutras materias, como
é a formación que recibimos como
docentes neste campo, etc. Supuxo tamén
un intercambio de material e a disposición
de gran parte do profesorado en colaborar
en actuacións posteriores no centro.
1.4 A biblioteca do centro como
recurso na coeducación
Fíxose unha valoración do material co que
conta a biblioteca referido á historia da
ciencia, así como diversas coleccións de
biografías científicas, obténdose
información referente a mulleres científicas.
Constatamos a necesidade de ampliar este
material e do desequilibrio existente entre
as ofertas de biografías de científicos e as
de científicas nos catálogos das editoriais.
119