14_Saudiña - Sergas

130
¿Pódese falar dunha
corresponsabilidade da escola e da
sociedade, en xeral, na aparición deste
fenómeno?.
— Desde logo, en canto que a sociedade
non transmite valores e mensaxes
positivos con claridade, que identifiquen
sen lugar a dúbidas cales son os
comportamentos desexables e cales os
reprobables. Pola súa parte, a escola debe
recuperar o seu prestixio e posición como
institución e tamén o prestixio dos seus
profesionais como expertos que son en
educación, reformulando e potenciando o
traballo cos pais de cara a conseguir
pautas consensuadas.
Sempre é mellor prever que logo tratar
de remediar. ¿Que se pode facer nas
familias para prever estas condutas?
— Atender o proceso de maduración física,
psíquica e social dos individuos con pautas
educativas que dean resposta a cada
persoa, adaptadas ás súas características
particulares. Cada individuo ten un carácter
distinto e o proceso de interacción, primeiro
o familiar e máis tarde o escolar e social,
ten que maduralo, reforzando os aspectos
máis positivos e canalizando os máis
conflitivos e problemáticos para el e para o
seu medio.
Neste proceso hai que combinar seguridade
e liberdade co establecemento de límites
razoados e razoables, pero firmes e
coherentes, en forma de demoras no logro
das demandas, na contención das condutas
cando actúa inapropiadamente contra o
contorno e os outros e na corrección
afectuosa da expresión emocional, sen
ceder a caprichos e perrenchas. Todo isto
con actitudes serenas e firmes, pero sen
abusos e con afecto, tanto na casa coma no
colexio. Nunca se insistirá suficientemente
que a educación dos nenos é tarefa e
responsabilidade dos adultos: familias,
institución educativas e contorno social.
Xa que logo, a escola tamén ten o seu
papel na prevención de
comportamentos deste tipo. ¿É así?
— A escola é unha institución básica de
aprendizaxe e de adquisición das
competencias imprescindibles para
proseguir e aumentar o coñecemento e
para educar na convivencia e respecto aos
outros e á sociedade. Por delegación
institucionalizada, son subrogados
parentais, polo tanto, no seu ámbito deben
continuar ou modular a educación familiar
ao mesmo tempo que a enriquecen co
proceso de socialización e de aprendizaxe.
Para iso dispoñen dun longo período,
os 10 anos de escolarización obrigatoria.
Cómpre a revitalización das funcións
educadoras da comunidade educativa,
porque transcenden o individual e
contribúen a mellorar o marco do
desenvolvemento persoal; a institución é
partícipe e corresponsable da boa marcha
do proceso educativo da nosa mocidade.
O apoio na representación que ten dos pais,
a función subrogada da familia e da
sociedade á cal representa, é fundamental.
Son moi diversas as actuacións preventivas:
a existencia dunha función directiva que
coordine proxectos educativos coherentes
e vertebrados ao longo de toda a
escolaridade, na cal exista un contínuum na
resposta ás necesidades madurativas e aos
problemas dos rapaces; a función titorial de
supervisión e relación cos titores naturais
dos nenos e de apoio e coordinación co
profesorado; a función clave do profesorado
e da súa relación profesorado-alumnadofamilias,
que, como no caso da relación
médico-enfermo no ámbito sanitario, ten
que ser o piar básico do proceso educativo.
Os profesores e profesoras deben ser
referentes adultos exemplarizantes para os
novos, e interlocutores expertos e aliados
das nais e dos pais na tarefa educativa.
É preciso, ao meu modo de ver, potenciar
expresamente o traballo cos pais na escola
non só en relación cos problemas das
nenas e nenos, senón preventivamente,
para establecer esa alianza e compromiso
de traballo previo e periódico que faga que,
se aparece un problema con algún
pequeno, este se analice no contexto dunha
relación xa establecida, fóra da tensión do
conflito, que moitas veces se podería
albiscar previamente e preverse.
Cómpre establecer unha relación de axuda e
asesoramento dos profesionais da educación
no difícil proceso educativo que intentan
levar a cabo as familias. Neste contexto, a
entrevista ten unha relevancia fundamental
como instrumento para conciliar o cometido
das dúas partes, o mesmo que o é na
consulta cos médicos e pediatras.
¿Algunha medida concreta que se
podería poñer en marcha por parte
das familias, da escola, da sociedade…?
— En relación co que acabamos de
comentar, algún exemplo pode ser a
realización de programas de sensibilización
sobre a importancia deste fenómeno,
a información e formación desde o ámbito
educativo co apoio das comunidades
educativas, as anpas e dos consellos
escolares municipais e utilizar distintos
soportes, incluídos os medios de
comunicación social e as personalidades
de prestixio; neste sentido, programas de
televisión de tipo educativo (o modelo de
supernany podería servir de referencia con
adaptacións e en franxas horarias
axeitadas). Tamén os programas de pautas
de crianza de nenos sans en colaboración
con Sanidade e Servizos Sociais.